علت افسردگی بعد از سقط جنین

سقط جنین یکی از ناگوارترین اتفاقاتی است که می‌تواند برای خانم‌ها پیش بیاید که چه به صورت عمد و چه غیر عمد باشد، علاوه بر عوارض جسمانی، عوارض روحی و عاطفی بسیار سختی را برای افراد در پی داشته باشد. برخی مواقع ممکن است این عوارض به صورت شدید و در قالب افسردگی بعد از سقط جنین بروز کنند.

از آنجایی که امروزه حدود 15 تا 20 درصد باروری‌ها به سقط منتهی می‌شود و افسردگی بعد از کورتاژ در بانوان شایع است، در ادامه قصد داریم روش‌هایی را برای خلاصی از این مشکل با شما در میان بگذاریم. در صورتی که گمان می‌کنید نیاز دارید هر چه سریع‌تر در این باره با یک متخصص مشورت کنید، بهتر است به بهترین روانشناس در تهران مراجعه کنید.

اثرات روحی روانی سقط جنین

به طور کلی بارداری برای بسیاری از خانم‌ها، یک واقعه استرس‌زا است که اتمام آن با احساسات منفی یا مثبت همراه خواهد بود. با این حال نحوه پایان بارداری در احساسات والدین و به ویژه مادر بسیار موثر است. سقط جنین اتفاقی بسیار ناگوار به شمار می‌آید که با بارداری ناتمام همراه بوده و به گونه‌ای مادر را در حین داشتن استرس، دچار یک اتفاق ناگوار می‌کند. در صورتی که سقط جنین انتخابی و عمدی باشد ممکن است مادر نخست از تصمیم خود راضی بوده و احساس خوشحالی کند؛ اما پس از مدتی دچار عذاب وجدان شده و از تصمیم خود پشیمان شود.

در صورتی که سقط غیر عمد باشد نیز مادر ممکن است با احساساتی همچون شرمندگی و کاهش اعتماد به نفس رو به رو شود. به طور کلی از آنجایی که بعد از سقط ، چرخه هرمونی بهم خواهد ریخت، این احساسات طبیعی هستند؛ اما مواجهه با افسردگی بعد از سقط جنین عمدی و یا غیر عمد نرمال نبوده و باید روش‌های پیشگیری و درمان آن را بکار گرفت.

افسردگی بعد از سقط جنین عمدی و غیر عمدی

احتمال افسردگی بعد از سقط جنین عمدی بستگی به میزان رضایت و یا ناراحتی فرد نسبت به این اتفاق دارد. به طور کلی افرادی که به صورت عمدی و یا انتخابی برای سقط اقدام کرده‌اند، اغلب کمتر دچار افسردگی می‌شوند. از سوی دیگر میزان احساسات منفی در فرد نیز در این مسئله تاثیر زیادی دارد. به طور کلی هر چقدر فرد بعد از این اتفاق بیشتر با احساساتی همچون شرمندگی، انزوا، تنهایی، پشیمانی، کاهش عزت نفس، گناه، عصبانیت، خودکشی و یا اختلال خوابیدن در بارداری دست و پنجه نرم کند، احتمال افسردگی پس از سقط جنین بیشتر خواهد بود.

از سوی دیگر عوامل دیگری همچون عدم وجود حمایت عاطفی، برچسب‌های اجتماعی، وجود مشکل در رابطه، اعتقادات مذهبی و عواملی از این دست، میزان احساسات منفی را در خانم افزایش داده و در نهایت افسردگی را در پی خواهند داشت. در صورتی که شما با این احساسات و یا مشکلات رو به رو هستید لازم است به یک روانشناس مراجعه کرده و در صورتی که شرایط مراجعه به یک متخصص را ندارید می‌توانید با اورژانس اجتماعی با شماره 123 تماس بگیرید.

آیا بین سقط جنین و افسردگی ارتباطی وجود دارد؟

تاکنون به طور قطعی ارتباط میان افسردگی و سقط جنین اثبات نشده است؛ اما تحقیقات متعددی که توسط دانشمندان مختلف و انجمن روانشناسی آمریکا انجام شده، نشان می‌دهد که ریسک ابتلا به افسردگی و بروز احساسات منفی در خانم‌هایی که بارداری را تجربه می‌کنند، 1.5 تا 5.5 درصد افزایش پیدا خواهد کرد.

این نتیجه در سال‌های مختلف و در تحقیقات مختلف دریافت شده، اما به دلیل آنکه همه خانم‌ها افسردگی بعد از سقط جنین را تجربه نمی‌کنند، به طور قطع در رابطه با ارتباط کاهش انرژی و سقط جنین صحبت نمی‌شود.

افسردگی پس از سقط جنین چه علائمی دارد؟

به طور کلی افراد زمانی که یکی از عزیزان خود را از دست می‌دهند، علاقه خود را به ادامه زندگی از دست داده و اغلب به این نتیجه می‌رسند که زندگی دیگر ارزش ندارد. به طور کلی در کنار این عوامل، افرادی که افسردگی بعد از سقط جنین غیر عمدی و یا عمد را تجربه می‌کنند، ممکن است علائمی همچون موارد زیر را نیز مشاهده کنند.

• کاهش میل جنسی
• ترس از بارداری مجدد
• بی قراری و تحریک پذیری
• بروز مشکل در روابط عاطفی
• کم خوابی و یا پرخوابی غیرعادی
• عدم برقراری ارتباط با دیگر نوزادان
• انکار از دست رفتن جنین و گریه زیاد
• عذاب وجدان و فکر کردن مداوم به گذشته
• عدم رغبت نسبت به انجام فعالیت‌های روزانه
• مصرف الکل و یا مواد مخدر و داشتن افکار خودکشی

تشخیص افسردگی پس از سقط جنین

افسردگی یک اختلال خلقی به شمار می‌آید که تشخیص آن با مشاهده علائم به خصوصی امکان پذیر خواهد بود. در صورتی که نمی‌دانید با افسردگی رو به رو هستید یا نه، و یا یکی از اطرافیان شما به تازگی سقط جنین را تجربه کرده و می‌خواهید بدانید به افسردگی پس از کورتاژ مبتلا است یا خیر، می‌توانید با مشاهده نشانه‌های زیر به این بیماری پی برده و برای درمان آن اقدام کنید.

• کاهش انرژی
• احساس گناه
• تحریک پذیری شدید
• کم شدن تمایلات جنسی
• افزایش و یا کاهش میزان خواب
• عدم علاقه نسبت به فعالیت‌های لذت بخش گذشته
• مختل شدن تمرکز، توانایی تصمیم گیری و حتی تفکر
• احساس ناراحتی شدید، کمبود و کاهش اعتماد به نفس

عوارض روحی سقط جنین عمدی و غیرعمدی

سقط جنین در کنار داشتن عوارض جسمانی جدی خود، دارای عوارض روحی و روانی به خصوصی نیز هست که این موارد عبارتند از:

• تحریک پذیری
• احساس خشم
• افسردگی خلقی
• احساس گناه و غم
• خشم و خصومت نسبت به دیگران

چرا خانم ها دچار افسردگی پس از سقط جنین می شوند؟

عوامل متعددی افسردگی بعد از سقط جنین را به دنبال خواهد داشت. اما اصلی‌ترین دلایل بروز آن عبارتند از:

باورهای شخصی: برخی مواقع ممکن است زن بر خلاف عقاید و علایق قلبی خود، مجبور باشد برای سقط جنین اقدام کند. در این مواقع مادر به کاری بزرگ دست زده که بر خلاف علاقه و خواست او بوده و از این جهت ممکن است بعد از مدتی احساسات ناخوشایند و افکار منفی به سراغ او بیاید.

شک و تردید: درست است که والدین قبل از سقط جنین به تمام گزینه‌های رو به رو فکر می‌کنند و به طور کامل تصمیم خود را می‌سنجند، اما ممکن است بعد از بروز این اتفاق تفکراتی همچون درست نبودن تصمیم و یا شک و تردید در ذهن مادر شکل بگیرد که در نهایت موجب افسردگی شود.

سابقه پزشکی: افرادی که در گذشته به اختلالاتی همچون اضطراب، استرس، پانیک و یا افسردگی مبتلا بوده‌اند، ممکن است ناراحتی شدید بعد از سقط جنین را تجربه کنند و این مشکلات مجددا عود کند.

برچسب‌های جامعه: بسیاری مواقع پزشک دستور سقط جنین را داده و یا جنین غیر عمد از دست رفته است، اما با این حال افراد جامعه به این مادران با دید بدی نگاه کنند و یا برچسب‌هایی همچون نازا یا گناهکار بودن را به افراد بچسبانند.

نبود حمایت عاطفی: مادر بعد از سقط جنین و از دست دادن فرزند خود به حمایت زیادی از سمت همسر، خانواده و دوستان نیاز دارد و در صورتی که این حمایت را دریافت نکند، احساس کمبود کرده و ممکن است افسردگی را تجربه کند. فرد باید بتواند بعد از بروز اتفاق با یک فرد قابل اعتماد و حمایتگر در رابطه با اتفاق افتاده صحبت کند. در صورتی که مادر با کسی صحبت نکرده و احساس انزوا و تنهایی کند احتمال افسردگی بعد از سقط جنین وجود خواهد داشت.

چگونه با افسردگی بعد از سقط جنین کنار بیاییم؟

اگر نشانه‌های ناامیدی بعد از سقط جنین را در خود دیدید و به دنبال چند راهکار موثر برای درمان این اختلال هستید لازم است موارد زیر را بکار بگیرید.

🔹روان درمانی و مراجعه به روانشناس را شروع کنید.

🔹از محیط‌های استرس زا دور شوید.

🔹مراقبت های بعد از سقط جنین را جدی بگیرید.

🔹در صورت تجویز پزشک، به صورت منظم داروی ضد افسردگی مصرف کنید.

🔹حتما روزی یک ساعت ورزش را در برنامه روزانه خود قرار دهید.

🔹هر چند وقت یکبار سفر بروید و با دوستان خود بیشتر معاشرت کنید.

🔹هر چند روز بیرون بروید و چیزی که دوست دارید را برای خود بخرید و یا خود را به غذایی که دوست دارید مهمان کنید.

🔹ارتباطتان را با دوستان و آشنایان بیشتر کرده و ارتباط اجتماعی خود را افزایش دهید.

ریسک افسردگی بعد از سقط جنین در چه شرایطی بیشتر می شود؟

به طور کلی برخی از خانم‌‌ها به دلیل داشتن شرایط خانوادگی، خصوصیات شخصیتی به خصوص و یا سابقه افسردگی بیش از دیگر افراد دچار احساس بی ارزشی می‌شوند. به طور کلی ریسک افسردگی بعد از سقط جنین در بانوان زیر بیشتر است.

• افراد درگیر با فقر
• پایین بودن عزت نفس
• سابقه درگیری با افسردگی در گذشته
• سابقه افسردگی در یکی از اعضای خانواده
• ناخواسته بودن سقط جنین
• عدم وجود حمایت اجتماعی
• سابقه مصرف الکل و یا مواد مخدر
• استرس و یا بروز اتفاقات ناگوار
• مشکلات عاطفی و خشونت

تفاوت سوگواری طبیعی با افسردگی پس از سقط جنین

اینکه زن بعد از سقط و از دست دادن جنین دچار غم شود و برای فرزند خود سوگواری کند یک امر طبیعی است، اما این مسئله نباید ادامه پیدا کند. از آنجایی که علائم غم و افسردگی شبیه به یکدیگر است، بسیاری از افراد نمی‌توانند این دو مسئله را از یکدیگر تشخیص دهند. لازم به ذکر است، اگر سوگواری بعد از سقط جنین تا مدت زیادی (بیش از 3 تا 4 هفته) ادامه داشته باشد و نه تنها نشانه‌های غم در فرد کم نشده که هیچ، شدت نیز پیدا کند، می‌تواند نشانه ناامیدی بعد از سقط جنین باشد. به طور معمول حال فرد غم دیده، باید بعد از گذشت مدتی رو به بهبودی برود و روند برعکس این مسئله، آسیب‌زا خواهد بود.

رفتار با همسر بعد از سقط جنین

زنان بعد از سقط، بیش از هر چیز به رفتار درست همسر خود و حمایت او نیاز دارند. به طور کلی شما به عنوان شوهر، لازم است نکات زیر را در برابر همسرتان رعایت کنید تا از افسردگی بعد از سقط جنین و یا احساس کمبود در او جلوگیری شود.

✔️ به همسرتان زمان بدهید تا با اتفاق افتاده کنار بیاید و اگر نیاز دارد اجازه دهید مدت کوتاهی تنها باشد و گریه کند.

✔️ در رابطه با دلیل سقط با همسرتان صحبت نکنید و تلاش کنید ذهن او را از این مسئله منحرف کنید.

✔️ محبت و توجه را فراموش نکنید و به او بگویید که در هر شرایطی کنار او هستید.

✔️ اگر شخصی را می‌شناسید که سقط جنین را تجربه کرده، او را با همسرتان رو به رو کنید.

✔️ سعی نکنید این مسئله را کوچک جلوه دهید و یا احساس شریک زندگیتان را کم بشمارید.

✔️ بی تفاوت نباشید و به همسرتان فرصت دهید در رابطه با این مسئله با شما صحبت کند و یا خود سر صحبت را باز کنید.

✔️ از این جمله که «حتما در این اتفاق حکمتی وجود داشته» استفاده نکنید؛ چراکه این جمله ممکن است حال او را بدتر کند.

✔️ اگر کاری برای انجام دارد، به او کمک کنید و نگذارید احساس تنهایی کند. این کار نشان می‌دهد که شما حواستان به او هست.

رفتار مناسب با کسی که سقط جنین انجام داده است؟

فردی که به تازگی سقط جنین را از سر گذرانده، بیش از هر چیز به حمایت از سوی خانواده، دوستان و جامعه نیاز دارد. وجود حمایت کافی این دسته از افراد، نه تنها اندوه فرد را می‌کاهد، بلکه میزان احساسات منفی بعد از سقط جنین را نسبت به اتفاق افتاده کاهش خواهد داد. در کنار حمایت، اطرافیان باید زن را ترغیب کنند تا موارد زیر را بکار بگیرد.

• صحبت با یک روانشناس
• ورزش و انجام مراقبه و یوگا
• مصرف داروهای ضد افسردگی
• پیروی از یک رژیم غذایی سالم
• بکارگیری روش‌های آرامش بخش و کاهش استرس

درمان افسردگی پس از سقط جنین

برای درمان افسردگی پس از سقط جنین باید به شدت بیماری توجه شده و از فردی کمک گرفته شود که دنیای ناشناخته بعد از سقط را بشناسد. مادر بعد از بروز این اتفاق خود را در یک فضای تاریک می‌بیند؛ چراکه اتفاقی دور از انتظار رخ داده و هیچ چیز آنطور که می‌خواست پیش نرفته است.

برای خارج کردن مادر از این فضای غمبار، از روش‌هایی چون دارو درمانی و یا روان درمانی استفاده خواهد شد. در برخی مواقع حال مادر بعد از گذراندن چند جلسه روان درمانی بهبود پیدا خواهد کرد؛ اما در مواقعی دیگر برای درمان، باید از داروهای درمانی استفاده شود.

آیا بارداری مجدد به درمان افسردگی پس از سقط جنین کمک می کند؟

بسیاری از افراد گمان می‌کنند، بارداری بعد از سقط جنین و به صورت زود هنگام، می‌تواند درد و غم مادر را تسکین داده و موجب فراموش شدن غم فرزند از دست رفته شود؛ درحالی که اینگونه نیست. بارداری با اضطراب و حتی در برخی مواقع با افسردگی همراه خواهد بود و این مسئله، زن را با مشکل جدی‌تری رو به رو می‌کند. از سوی دیگر بارداری زود هنگام موجب می‌شود تفکراتی همچون احتمال بروز مجدد سقط در سر شکل بگیرد و استرس بیشتری را بر مادر تحمیل کند.

این استرس و شرایط نامساعد مادر، تاثیرات مخربی بر جنین داشته و همین مسئله نیز ممکن است سقط مجدد و افسردگی بعد از سقط جنین را در پی داشته باشد. به طور کلی شرایط بی قراری به تنهایی سخت است و همراه شدن آن با بارداری، شرایط را برای مادر سخت‌تر می‌کند؛ پس بهتر است بارداری مجدد به بعد از بهبود حال روحی و جسمی مادر موکول شود. در صورتی که در این باره نیاز به مشاوره رایگان دارید می‌توانید با کارشناسان ما در ارتباط باشید.

قبل از سقط جنین برای کاهش خطر افسردگی چه باید کرد؟

در صورتی که امکان سقط و باقی نماندن جنین وجود و یا خود تصمیم به سقط گرفته‌اید، بهتر است قبل از بروز این اتفاق، موارد زیر را بکار بگیرید تا در حد ممکن، احتمال سقط و افسردگی بعد از سقط جنین کاهش پیدا کند.

• صحبت با فردی قابل اعتماد
• خودداری از گوشه نشینی و انزوا
• استفاده از کمک‌های روانپزشکی و پزشکی
• دوری از اقداماتی که به انجام آنها تمایلی ندارید
• فکر کردن به تمامی گزینه‌های موجود و انتخاب بهترین گزینه

سخن آخر

در این مقاله تلاش کردیم به طور کامل در رابطه با افسردگی بعد از سقط جنین صحبت کرده و علت، نحوه درمان و رفتار درست اطرافیان با افرادی که سقط را تجربه کرده‌اند را بیان کنیم. در صورتی که بعد از سقط با علائم و یا عوارض این مشکل رو به رو شده‌اید، بهتر است با یک روانشناس در این باره مشورت کنید و اگر روانشناسی را در این حوزه نمی‌شناسید، می‌توانید لیست بهترین متخصصان را در وب سایت دکتر گویا مشاهده نمایید. اگر سوال و یا انتقادی در این حوزه دارید می‌توانید در قسمت دیدگاه‌ها با ما در میان بگذارید.