علت پاره شدن کیسه آب جنین

شاید این سوال برایتان پیش آمده باشد که جنین در شکم مادر چگونه رشد می‌کند و چگونه تغذیه می‌کند؟ جالب است بدانید در هفته اول تا چهارم بارداری کیسه بی رنگی با نام کیسه آب در اطراف جنین ایجاد می‌شود که مملو از مایع آمنیوتیک بوده و می‌تواند بستر رشد و حیات جنین را فراهم کند. این کیسه باید تا زمان تولد جنین سالم بماند، اما در صورتی که زود هنگام پاره شدن کیسه آب جنین رخ دهد، ممکن است خطراتی برای جنین و مادر داشته باشد. در ادامه قصد داریم اطلاعات کاملی را در رابطه با این مشکل با شما به اشتراک بگذاریم تا بتوانید در صورت بروز آن، به موقع برای مراجعه به پزشک اقدام کنید.

فایده کیسه آب جنین چیست؟

کیسه آب جنین که با نام کیسه آمنیوتیک (Amniotic sac) نیز شناخته می‌شود، بعد از تشکیل، دور تا دور جنین را محاصره کرده و با وجود داشتن مایع آمنیوتیک، به کودک امکان حرکت و تکان خوردن را می‌دهد. زمانی که سیکل بارداری مادر به اتمام می‌رسد و زمان به دنیا آمدن جنین فرا می‌رسد این کیسه پاره شده و مایع درونی آن از طریق واژن مادر خارج می‌شود.

این مسئله نشان دهنده آمادگی به دنیا آمدن جنین و فرا رسیدن زمان زایمان است. زمان درست برای پاره شدن کیسه آب جنین و به دنیا آمدن جنین، هفته 37 تا 40 بارداری است؛ اما در صورتی که کیسه آب قبل از رسیدن به هفته 37 پاره شود موجب زایمان زودرس شده و شرایط اورژانسی را به وجود می‌آورد. در این مواقع مراجعه سریع به بهترین دکتر زنان در تهران ضروری است.

مایع آمنیوتیک چیست؟

کیسه آب مادر از مایع آمنیوتیک پر شده و اطراف دیواره آن از دو لایه غشا کوریون و آمنیون پوشیده شده است. در صورتی که زمان به دنیا آمدن جنین فرا برسد و کیسه آب پاره شود، این مایع از بدن خارج خواهد شد. اصلی‌ترین وظیفه مایع آمنیوتیک محافظت از جنین است؛ اما این تنها وظیفه آن نیست. مایع موجود در کیسه آب مادر در رشد و تکامل سیستم گوارش، نگهداری از جنین در دمای ثابت، محافظت از بند ناف و تنفس جنین طی دوران رشد ریه نیز موثر خواهد بود.

آمنیوتیک تا هفته 20 بارداری بیشتر از آب تشکیل می‌شود؛ اما بعد از این مدت مواد مغذی، آنتی بادی و هرمون‌ها نیز وارد آن شده و به مرور میزان این مایع در کیسه آب افزایش پیدا می‌کند و ادرار جنین نیز به حجم آن می‌افزاید. در نهایت میزان آن به یک لیتر می‌رسد و از هفته 36 به بعد میزان آن به مرور کم خواهد شد.

دلیل پاره شدن کیسه آب جنین

• ابتلا به دیابت
• خونریزی واژینال
• چند قلو باردار بودن
• افزایش فشار خون
• جدا شدن جفت از رحم
• عفونت دستگاه تناسلی
• کوتاه بودن طول دهانه رحم
• ابتلا به بیماری‌های مقاربتی
• خوابیدن در دوران بارداری به طرز ناصحیح
• درگیر با پرکاری یا کم کاری تیروئید و نازایی
• حاملگی مجدد و با فاصله کمتر از 6 ماه از حاملگی قبل
• سابقه پاره شدن کیسه آب جنین در بارداری‌های گذشته

سوراخ شدن کیسه آب در پنج ماهگی جنین

پنج ماهگی یکی از حساس‌ترین زمان‌های رشد جنین است که پارگی کیسه آب می‌تواند در رشد جنین اختلال ایجاد کند. در صورتی که این پارگی تنها نشتی مایع آمنیوتیک را در پی داشته باشد می‌توان برای کنترل آن اقداماتی انجام داد؛ اما اگر کیسه آب خالی از مایع شود، ممکن است جان جنین در خطر بیافتد.

پاره شدن کیسه آب در هفته 17

اگر کیسه آب جنین در هفته 17 با پارگی مواجه شود، این مسئله خطرناک بوده و در صورتی که نشتی آب زیاد باشد، امکان فوت جنین وجود خواهد داشت؛ از این رو در صورت بروز مشکل، مراجعه سریع به ماما یا متخصص زنان ضروری است.

سوراخ شدن کیسه آب بعد از 34 هفته

سوراخ شدن کیسه آب جنین قبل از 34 هفتگی جنین خطری جدی به شمار می‌آید. در این مواقع در صورتی که مادر عفونت را تجربه نکند پزشک دستور زایمان را نخواهد داد و حتی ممکن است برای سرعت گرفتن روند رشد ریه جنین، مصرف داروهای استروئیدی‌ها را به مادر توصیه کند.

در این مواقع آزمایشاتی برای پی بردن به میزان رشد ریه انجام شده و مادر و جنین هر دو در بیمارستان تحت نظر خواهند بود. همچنین ممکن است پزشک مصرف آنتی بیوتیک‌ها را برای جلوگیری از عفونت توسط مادر صلاح بداند و زایمان را تا زمان رشد کامل ریه به تعویق بیاندازد.

پاره شدن کیسه آب در 34 تا 37 هفتگی جنین

درست است که زمان زایمان بعد از 38 هفتگی جنین است، اما در صورتی که کیسه آب جنین در هفته 34 تا 37 بارداری پاره شود، پزشک زایمان را به ادامه بارداری ترجیح داده و دستور القا زایمان را می‌دهد. در این روش رحم برای داشتن انقباضات رحمی تحریک شده و مادر برای داشتن زایمان زودتر از موعد آماده می‌شود.

سوراخ شدن کیسه آب جنین بعد از هفته 37 بارداری

پاره شدن کیسه آب جنین بعد از هفته 37 بارداری خطر چندانی ندارد و جنین تا حدودی برای زایمان آماده است. در این مواقع هر چقدر زایمان زمان بیشتری طول بکشد، احتمال عفونت بیشتر خواهد بود؛ اما احتمال آنکه شما به واسطه زایمان تا 24 ساعت بعد از پارگی کیسه آب جنین، به عفونت مبتلا شوید بسیار کم است. دقت داشته باشید فشارها روانی همچون افسردگی امکان برخورداری از تاثیر گریه کردن مادر در بارداری و پاره شدن کیسه آب جنین را مهیا می‌کند.

چه کارهایی باعث پاره شدن کیسه آب می شود؟

به طور کلی در اغلب مواقع اقدامات مادر موجب پاره شدن کیسه آب نمی‌شود و این مشکل به دلیل عوامل خارج از کنترل مادر رخ می‌دهد. البته این مسئله به معنای آن نیست که اقدامات شما به عنوان مادر در این مسئله کاملا بی تاثیر است. در صورتی که شما طی دوران حاملگی مواردی همچون ممنوعیت بلند کردن اجسام سنگین و وارد کردن فشار به رحم، تغذیه مناسب، عدم مصرف سیگار کشیدن، مواد مخدر و الکل را نادیده بگیرید ممکن است پاره شدن کیسه آب و PPROM را تجربه کنید.

علائم پارگی کیسه آب جنین چیست؟

شاید ندانید اما در اواخر دوران حاملگی میزان ترشحات واژن افزایش پیدا کرده و برخی مواقع زنان باردار این ترشحات را با مایع آمنیوتیک اشتباه می‌گیرند و گمان می‌کنند که کیسه آب جنین پاره شده است. به طور کلی پاره شدن کیسه آب جنین همواره با علائمی همراه است که شما می‌توانید در صورت بروز آنها، به مشکل ایجاد شده پی ببرید. در صورتی که سوراخ شدن کیسه آب، سطحی باشد اغلب خارج شدن مایع از کیسه به صورت قطره‌ای بوده و شدید نخواهد بود.

به طور کلی این مشکل ناگهانی رخ می‌دهد و نشانه چندانی از خود بروز نخواهد داد و حتی در بیشتر مواقع درد چندانی هم بر مادر تحمیل نمی‌کند و این مسئله در پسردار شدن یا دختر بودن جنین تفاوتی ندارد. در صورتی که لباس زیر شما به صورت مداوم خیس می‌شود و یا مایع خارج شده از واژن بوی ادرار ندارد و بوی آن کمی شیرین است، احتمال سوراخ شدن کیسه آب را در ذهن خود داشته باشید و حتما به پزشک مراجعه کنید.

عوارض پاره شدن کیسه آب برای مادر و جنین

عوارض پاره شدن کیسه آب جنین در هر فرد متفاوت بوده و مواجه شما با این عوارض بستگی به سن بارداری و میزان پارگی کیسه آب دارد. به طور کلی در صورت بروز این اتفاق، مواجهه با موارد زیر امکان پذیر خواهد بود.

زایمان زودرس: زایمان زودرس یکی از عوارض اصلی پاره شدن کیسه آب جنین است و 50 درصد از مادرانی که دچار این مشکل می‌شوند، نهایت تا 1 هفته بعد از این اتفاق، انقباضات رحمی را تجربه کرده و زمان زایمان فرا می‌رسد. به طور کلی از هر 10 مادری که این مشکل را تجربه می‌کند، 3 تا 4 نفرشان مجبور به انجام زایمان زودرس می‌شوند. در این مواقع ممکن است حتی پزشک از مادر و جنین بخواهد چند روزی در بیمارستان بستری باشند.

دکولمان جفت: پاره شدن کیسه آب در برخی مواقع ممکن است منجر به جدا شدن جفت از رحم شده و خونریزی و خارج شدن ترشحات از واژن را در پی داشته باشد. همچنین اگر این مشکل قبل هفته 24 بارداری بروز کند، ممکن است جان جنین را به خطر انداخته و امکان نجات او وجود نداشته باشد.

عفونت: همانطور که گفته شد اطراف جنین را غشایی پوشانده است که پاره شدن کیسه آب موجب خارج شدن مایع درون آن شده و ممکن است علائمی همچون ترشحات با بد بوی و غیر طبیعی، افزایش دما، افزایش ضربان قلب و درد قسمت تحتانی معده در مادر دیده شود. در کنار این علائم احتمال دارد مادر حس کند که ضربان جنین بالاتر از حد طبیعی است که این مسئله نشان دهنده به دنیا آمدن زودتر از موعد جنین است.

هایپوپلازی عروق ریوی: اگر پاره شدن کیسه آب جنین منجر به خالی شدن مایع آمنیوتیک از کیسه آب شود، ریه به طور کامل تشکیل نشده و این مسئله جنین را در خطر می‌اندازد. به طور کلی هر چقدر جنین در هفته‌های ابتدایی رشد خود باشد، به خصوص قبل از 24 هفتگی، احتمال مواجهه با هایپوپلازی عروق ریوی افزایش پیدا خواهد کرد.

پرولاپس یا افتادگی بند ناف: این مشکل زمانی رخ می‌دهد که بند ناف از طریق سرویکس واژن و یا دهانه رحم وارد واژن شود که این مسئله در نتیجه پاره شدن کیسه آب بروز می‌کند. پرولاپس یا افتادگی بند ناف، وضعیتی اورژانسی را برای جنین ایجاد کرده و حتی ممکن است جان او را تهدید کند.

در صورت پاره شدن کیسه آب زود هنگام، چه اقداماتی باید انجام گیرد؟

پاره شدن کیسه آب جنین نشان دهنده یکی شرایط اورژانسی و نیاز به مراقبت از مادر است. به طور کلی در صورتی که مادر خروج هر نوع ترشحی را از واژن تجربه کند باید از پد بهداشتی استفاده نماید تا بتوان میزان ترشح را بررسی نمود. در این مواقع ممکن است مادر متوجه خروج مایعی شفاف و بی رنگ و یا صورتی رنگ همراه با کمی خون از واژن شود.

در صورت مشاهده این نشانه‌ها همواره تاکید می‌شود پزشک از این علائم مطلع شود تا بتوان در صورت نیاز، مادر را چند روزی (5 تا 7 روز) در بیمارستان بستری نمود و وضعیت او از نظر وجود و عدم وجود عفونت بررسی شود. در صورت مساعد بودن شرایط، مادر بعد از چند روز مرخص خواهد شد.

آیا در بارداری بعدی هم امکان پارگی مجدد کیسه آب وجود دارد؟

متاسفانه باید گفت بله؛ پارگی کیسه آب جنین احتمال زایمان زودرس و پاره شدن کیسه آب در بارداری‌های بعدی را افزایش خواهد داد. البته این مسئله قطعی نبوده و جای نگرانی وجود ندارد؛ چراکه در بارداری‌های بعدی از مادر خواسته خواهد شد تا تحت نظر باشد. در صورتی که از این بابت نگران هستید پیشنهاد می‌شود با یک پزشک یا ماما در این باره صحبت کنید.

حرکات جنین بعد از پاره شدن کیسه آب

در صورتی که شما نیز پارگی کیسه آب را تجربه کرده باشید، حتما این سوال برایتان پیش آمده که چرا بعد از پاره شدن کیسه آب جنین، حرکات جنین کاهش پیدا می کند؟ در جواب باید بگوییم همانطور که می‌دانید مایع آمنیوتیک در تغذیه، اکسیژن رسانی و محافظت از جنین نقش جدی ایفا می‌کند، از این رو کاهش میزان آن در کیسه آب می‌تواند موجب مختل شدن روند تغذیه و اکسیژن رسانی به جنین شده و در نهایت کم شدن تحرکات او را در پی داشته باشد.

البته نمی‌توان گفت به طور کلی تنها دلیل کاهش تحرکات جنین، پاره شدن کیسه آب جنین است و این مسئله می‌تواند دلایل دیگری نیز داشته باشد و برای پی بدن به علت این مشکل نخست باید سونوگرافی انجام شده و وضعیت داخلی رحم را بررسی نمود.

آیا در صورت پارگی کیسه آب، امکان زایمان طبیعی وجود دارد؟

آیا بعد از پاره شدن کیسه آب جنین تکان می خورد؟

درست است که بعد از پارگی کیسه آب، میزان تحرکات جنین کاهش پیدا می‌کند، اما این به معنی عدم تحرک کامل جنین نیست. جنین به دلیل محدودیت‌هایی که کاهش مایع آمنیوتیک برای او به وجود آورده است کمتر تکان می‌خورد؛ اما حرکات کوچک و ظریفی خواهد داشت.

خوردن چه چیزی باعث پاره شدن کیسه آب می شود؟

به طور کلی سوراخ شدن کیسه آب جنین چندان وابسته به خورد و خوراک مادر نیست و اغلب سوابق گذشته، اقدامات مادر در دوران بارداری و یا عدم رعایت مراقبت‌های پزشکی این مشکل را در پی خواهند داشت. البته این مسئله به دلیل عدم تاثیر مصرف سیگار و قلیان در دوران بارداری نیست.

روند پاره شدن کیسه آب جنین

به طور کلی یکی از دلایلی که پزشکان چکاپ ماهیانه جنین را در دوران بارداری توصیه می‌کنند، پی بردن به سوراخ یا پاره شدن کیسه آب جنین است. در این مواقع در صورتی که سوراخ شدن کیسه آب در حد نشتی باشد قابل کنترل خواهد بود؛ اما اگر مایع آمنیوتیک به طور کلی تخلیه شود، ممکن است مشکل جدی را در پی داشته باشد.

درمان پاره شدن کیسه آب جنین

به طور کلی برای آنکه بتوان سلامت جنین را تا زمان زایمان تضمین کرد لازم است زایمان را حداقل تا هفته 34 بارداری به تعویق انداخت و از روش‌های درمانی به خصوصی کمک گرفته شود. به طور کلی روش‌های درمانی که در این مواقع مورد استفاده قرار می‌گیرد عبارتند از:

• بستری شدن در بیمارستان و پایش علائمی همچون ضربان قلب نوزاد، تب، درد سیاتیک در بارداری و آزمایشات انجام شده
• مصرف داروهای توکولیتیک‌ها برای جلوگیری از زایمان زودرس
• تجویز داروهای کورتیکواستروئیدها برای سرعت گرفتن روند رشد ریه‌ها و یا آنتی بیوتیک‌ها برای جلوگیری از عفونت
• زایمان زودرس در مواقع کوریوآمنیونیت، به خطر افتادن جان جنین یا مادر و یا جدا شدن جفت

چگونه از پارگی کیسه آب جنین جلوگیری کنیم؟

از آنجایی که پاره شدن کیسه آب جنین یک اتفاق کاملا یهویی و بدون علائم است، نمی‌توان آن را پیش بینی کرده و یا از بروز آن جلوگیری نمود؛ اما با انجام اقداماتی به خصوص می‌توان ریسک و خطر بروز آن را کاهش داد. در صورتی که چندقلو باردار هستید و یا در بارداری‌های گذشته این اتفاق را تجربه کرده‌اید می‌توانید به احتمال پارگی کیسه آب جنین در دوران بارداری فکر کنید.

در این مواقع به مادران پیشنهاد می‌شود با پزشک در این باره صحبت کرده و با رعایت نکات مراقبتی، پرهیز از انجام اقدامات سنگین، داشتن استراحت کافی و دقت به علائم ظاهر شده، از احتمال بروز این اتفاق و خطرات آن بکاهند.

اگر قبل از زایمان کیسه آب جنین پاره شود چه اتفاقی می افتد؟

همانطور که گفته شد پاره شدن کیسه آب جنین می‌تواند مشکلات جدی را برای افراد در پی داشته باشد و در این مواقع زایمان زودرس می‌تواند نقش یک عامل نجات دهنده را ایفا کند. اگر پارگی کیسه آب، 3 هفته قبل از موعد زایمان اتفاق بیافتد زایمان زودرس پیشنهاد می‌شود، اما در صورتی که این اتفاق بیش از 3 هفته مانده به موعد مقرر بروز کند، تصمیم گیری در رابطه با این وضعیت، بستگی وضعیت جسمانی مادر و جنین دارد و در صورت امکان، زایمان تا موعد زایمان طبیعی به تعویق خواهد افتاد.

در بیمارستان چه اقداماتی درمانی برای پارگی کیسه آب صورت می گیرد؟

زمانی که بیمار به دلیل پارگی کیسه آب جنین به بیمارستان مراجعه می‌کند، نخست ضربان قلب جنین، فشار، نبض و دما بدن مادر بررسی می‌شود. همچنین در صورتی که امکان عفونت وجود داشته باشد، ممکن است پزشک از مادر بخواهد آزمایش خون و ادرار انجام دهد.

بعد از پاره شدن کیسه آب چقدر وقت داریم؟

در این که شما بعد از بروز اتفاق لازم است سریعا به پزشک مراجعه کنید شکی وجود ندارد؛ اما در صورتی که مادر در اواخر دوران بارداری باشد و در صورت پاره شدن کیسه آب جنین، جان مادر یا فرزند به خطر بیافتد، لازم است زایمان زودرس صورت گرفته و مادر هر چه سریع‌تر فارق شود. اگر مادر در اواسط بارداری باشد اغلب پزشک با تجویز داروهای به خصوص و بیان مراقبت‌های ضروری، مادر را راهی منزل می‌کند.

آیا پاره شدن زودرس کیسه آب خطرناک است؟

از آنجایی که روند رشد جنین و ریه‌های او در بستر همین کیسه آب و مایع درون آن صورت می‌گیرد، کاهش آن و یا خالی شدن کیسه آب از مایع آمنیوتیک می‌تواند مادر را مجبور به زایمان زودرس کرده و آسیبی‌هایی را به دنبال داشته باشد که این خطرات و آسیب‌ها بر اساس زمان بارداری، سن مادر و عواملی از این دست متفاوت خواهد بود. پس در جواب این سوال که آیا پارگی کیسه آب جنین خطرناک است باید گفت بله؛ این مسئله خطراتی را به دنبال خواهد داشت.

سخن آخر

در این مقاله تلاش کردیم به طور کامل در رابطه با علت پاره شدن کیسه آب جنین صحبت کرده و عواملی که ممکن است در این مسئله نقش داشته باشند را با شما به اشتراک بگذاریم. همانطور که گفته شد مراجعه سریع شما به پزشک در صورت بروز این اتفاق، می‌تواند جان شما و فرزندتان را نجات دهد، پس ضروری است این مسئله را جدی بگیرید. در صورتی که سوالی در این حوزه دارید می‌توانید با کارشناسان ما در مجموعه دکتر گویا تماس گرفته و از مشاوره رایگان برخوردار شوید و یا سوال خود را در قسمت دیدگاه‌ها با ما در میان بگذارید.