ضربان قلب پایین یا بالا، یکی از معیارهایی است که می‌تواند تعیین کننده میزان سلامت بدن و به ویژه قلب و عروق باشد. میزان ضربان قلب، اطلاعات کاملی را در رابطه با، میزان پمپاژ کردن خون به اعضای مختلف بدن می‌دهد؛ از این رو، در صورتی که ضربان قلب کاهش پیدا کند می‌تواند نشان دهنده برادی کاردی و عملکرد غیر طبیعی قلب بوده و خبر از مشکلات قلبی و عروقی بدهد. اما سوال اینجاست ضربان قلب پایین نشان دهنده چیست و چرا بروز می‌کند؟ در ادامه به این سوال پاسخ خواهیم داد. با دکتر گویا همراه باشید.

منظور از ضربان قلب پایین یا برادی کاردی چیست؟

همانطور که در مقاله ضربان قلب پایین نی نی سایت اشاره شده، در حالت عادی و زمانی که فرد در موقعیت استراحت قرار می‌گیرد، ضربان قلب باید بر روی ۶۰ ضربه در دقیقه قرار گیرد و در صورتی که این میزان ضربان قلب کاهش پیدا کند و کمتر از ۶۰ ضربه باشد، نشان دهنده برادی کاردی یا همان پایین بودن ضربان قلب است. پس در جواب این سوال که ایا ضربان قلب ۵۰ خطرناک است باید گفت بله. البته دقت داشته باشید در موقعیت‌های خاص همچون در مواقعی که فرد در خواب عمیق است، امکان دارد ضربان قلب کمتر باشد و این مسئله کاملاً عادی به شمار می‌آید.

در صورتی که ضربان قلب پایین یک امر مداوم باشد و به صورت مکرر اتفاق بیفتد می‌تواند نشان دهنده یک مشکل قلبی جدی یا اختلال در سیستم عصبی باشد. دقت داشته باشید مصرف برخی از داروهای قلب و عروق نیز می‌توانند در تنظیم ضربان قلب موثر بوده و موجب کاهش و یا افزایش این امر شوند.

علت پایین بودن ضربان قلب

از آنجایی که پایین آمدن ضربان قلب یک علامت مهم  شمار آمده و می‌تواند موجب تداخل در سیگنال‌های الکتریکی بدن شود، نیاز به پیگیری سریع دارد. همچنین مطالعات نشان می‌دهند، اغلب این مسئله نشان دهنده بروز مشکلات زیر در آینده نزدیک است:

• حمله قلبی
• تب روماتیسمی
• بیماری عروق کرونر
• جراحی قبلی
• میوکاردیت
• پریکاردیت
• مصرف مواد افیونی
• بیماری مادرزادی قلب
• آسیب به سیستم الکتریکی قلب به دلیل التهاب و یا عفونت
• کم کاری تیروئید
• درگیری با آپنه خواب
• نقص پتاسیم و یا کلسیم در بدن
• مصرف داروهای کنترل کننده فشار خون و یا ضد آریتمی

علائم پایین بودن ضربان قلب

در برخی مواقع ممکن است فرد به میزان ضربان قلب خود دقت نکرده و یا به دلایل مختلفی متوجه کاهش ضربان قلب خود نشود. به طور کلی در صورتی که علائم زیر را مشاهده کردید لازم است سریعاً برای اندازه‌گیری ضربان قلب نیز اقدام کرده و این مسئله را با پزشک در میان بگذارید:

• کاهش شدید دمای بدن
• مشکل در سیستم عصبی
• اختلالات عروق قلبی
• سرگیجه و ضربان قلب پایین
• احساس بی‌حالی، تنگی نفس و سرگیجه در کنار پایین آمدن ضربان قلب

دقت داشته باشید در صورتی که پایین بودن ضربان قلب به همراه علائمی همچون مشکل در تنفس، رنگ پریدگی، تغییر رنگ پوست، درد قفسه سینه، دید مه آلود و یا تار، سرگردانی، گیجی، مشکل در تمرکز و یا حالتی همچون غش بروز کند، لازم است سریعاً به پزشک مراجعه کرده و این علائم را بررسی نمود تا از مشکلاتی همچون حمله قلبی و یا بروز بیماری‌های جدی‌تر خودداری کرد.

فشارخون پایین و ضربان قلب پایین

به نقل از ncbi.nlm.nih.gov، کاهش ضربان قلب و فشار خون پایین همواره با یکدیگر ظاهر نمی‌شوند؛ اما در برخی مواقع پایین آمدن فشار خون می‌تواند کاهش ضربان قلب را به دنبال داشته باشد. اغلب مواردی همچون مصرف مواد مخدر و یا استفاده بیش از اندازه از برخی داروها ممکن است در کنار ضربان قلب پایین، کاهش فشار خون را نیز به دنبال داشته باشند. البته دقت داشته باشید در برخی مواقع بروز این دو علائم در کنار هم می‌تواند نشان دهنده ورزش کردن باشد که البته این مسئله هم نیاز به پیگیری پزشکی دارد.

ضربان قلب پایین در بارداری

ضربان قلب مادر در دوران بارداری طی زمان استراحت باید بین ۷۰ تا ۹۰ ضربه در دقیقه باشد و در صورتی که این میزان کاهش پیدا کند به برادی کاردی منجر می‌شود. درست است که مادر طی دوران بارداری تغییرات زیادی را در ضربان قلب و تپش قلب تجربه می‌کند؛ اما در صورتی که این تغییرات بیش از اندازه بوده و منجر به ضربان غیر عادی قلب شود، نیاز به مراجعه فوری به پزشک دارد.

ضربان قلب پایین و آهسته در سالمندان

با افزایش سن احتمال بروز برادی کاردی نیز افزایش پیدا می‌کند و افراد سالمند بیش از دیگر افراد با ضربان قلب پایین مواجه می‌شوند؛ به همین خاطر توصیه می‌شود به صورت مداوم ضربان قلب سالمندان کنترل شود. دقت داشته باشید ضربان قلب پایین در سالمندان با کاهش خونرسانی به اندام‌های مختلف بدن همراه خواهد بود، از این رو بهتر است در صورت بروز این مشکل، حتماً داروهای مصرفی سالمند توسط پزشک بررسی شده و علت این مسئله ارزیابی شود.

ضربان قلب پایین در افراد سالمند اغلب با علائمی همچون سبکی سر، اختلال در تمرکز، سرگیجه، احساس خستگی، از هوش رفتن و و گیجی همراه خواهد بود.

ضربان قلب پایین در ورزشکاران

به طور کلی حتی در شرایط نرمال، افراد ورزشکار نسبت به افراد عادی از ضربان قلب پایین‌تری برخوردار هستند و تحقیقات نشان می‌دهند میانگین ضربان قلب افراد ورزشگاه در حالت استراحت بین ۶۰ تا ۸۰ ضربه در دقیقه است. این مسئله نگران کننده نیست و تنها در صورتی که با علائمی خاص همچون سرگیجه همراه باشد، نیاز به پیگیری دارد.

عوارض پایین بودن ضربان قلب چیست؟

از آنجایی که عدم درمان ضربان قلب پایین می‌تواند با کاهش خونرسانی به اندام‌های مختلف بدن، نارسایی قلبی، بیهوشی و غش، حمله قلبی و حتی مرگ همراه باشد، پیگیری این مسئله بسیار اهمیت دارد. درست است که این اتفاق در برخی مواقع عادی است، اما در صورتی که با علائم دیگری همراه باشد و به صورت مکرر بروز کند خطرناک خواهد بود و عوارض ذکر شده را به همراه خواهد داشت.

آیا ضربان قلب پایین خطرناک است؟

بله؛ اگر به صورت مکرر و مداوم کاهش ضربان قلب را تجربه می‌کنید و یا در کنار این اتفاق، علائمی همچون سرگیجه، غش و ضعف، درد قفسه سینه، اختلال در تنفس و… را تجربه می‌کنید، بهتر است احتمال بروز خطر را در گوشه ذهن خود داشته باشید و این مسئله را با پزشک در میان بگذارید.

تشخیص برادی کاردی یا ضربان قلب پایین

در صورتی که یکی از علائم اشاره شده را مشاهده کردید و یا متوجه ضربان قلب پایین خود شده‌اید، لازم است به پزشک مراجعه کنید تا متخصص با ارزیابی سابقه پزشکی شما، مشاهده نوار قلب و معاینه فیزیکی برای اندازه‌گیری ضربان قلب، فشار خون و تنفس، به میزان پایین بودن ضربان قلب و علت آن پی ببرد. در برخی مواقع ممکن است پزشک برای تشخیص دقیق، نیاز به موارد زیر داشته باشد:

• بررسی میزان خواب روزانه شما و یا بررسی احتمال درگیری با آپنه خواب
• نتیجه آزمایش خون که شامل بررسی و فعالیت هورمون‌های تیروئید، کلسترول و قند باشد
• اندازه‌گیری حالت الکتریکی قلب در حین فعالیت‌های روزانه با استفاده از هولتر

درمان ضربان قلب پایین

به طور کلی بالا بردن ضربان قلب پایین، به علت بروز آن بستگی دارد. در صورتی که این مشکل را به صورت خفیف و یا هر چند وقت یک بار تجربه می‌کنید نیازی به درمان ندارد و تنها با مصرف دارو می‌توان از شدت گرفتن آن پیشگیری کرد؛ اما در صورتی که این مسئله به دلیل مصرف دارو باشد، بهتر است در این باره با پزشک مشورت کرده و میزان داروهای مصرفی را کاهش داده و یا داروی دیگری را برای شما تجویز کند.

حال اگر پایین آمدن ضربان قلب به دلیل ابتلا به یک بیماری زمینه‌ای بوده و به عنوان مثال ناشی از کم کاری تیروئید باشد، نیاز به تغییر در سبک زندگی رژیم غذایی و قرار دادن ورزش در برنامه روزانه است. همچنین در کنار آن لازم است با پزشک مشورت کرده و در صورت نیاز، داروهای مناسب را مصرف کنید. اغلب داروهایی همچون لووتیروکسین می‌توانند در این زمینه کمک کننده باشند، اما مصرف آنها نیاز به تجویز پزشک دارد و خوردن خودسرانه این دارو به هیچ عنوان توصیه نمی‌شود.

در صورتی که این اتفاق به صورت کاملاً ناگهانی رخ داده و نیاز به درمان فوری داشت، می‌توان با مشورت پزشک، داروهایی همچون دوپامین، اپی نفرین، گلیکوپیرولات و آتروپین را مصرف نمود و یا حتی از دستگاه ضربان ساز پزشکی را برای درمان ضربان قلب پایین در منزل استفاده کرد.

چه زمانی برای ضربان قلب پایین به پزشک مراجعه کنیم؟

به طور کلی همه اندام‌های بدن باید روند عادی کار خود را طی کنند و در صورت بروز هرگونه تغییر در عملکرد اندام‌های بدن لازم است به پزشک مربوطه مراجعه کرد. قلب نیز یکی از اصلی‌ترین اندام‌های بدن بوده که نقش جدی در سلامت افراد دارد و در صورت بروز هر گونه تغییر در عملکرد آن و به ویژه پایین آمدن ضربان قلب، لازم است هر چه سریع‌تر به پزشک مراجعه کنید و حتی اگر شرایط مراجعه حضوری را ندارید، نوبت تلفنی و آنلاین دریافت کنید.

کلام آخر

در این مقاله تلاش کردیم به طور کامل در رابطه با علت ضربان قلب پایین، علائم و درمان آن صحبت کنیم. در صورتی که بعد از مطالعه کامل مقاله، همچنان سوالی ذهن شما درگیر کرده می‌توانید با کارشناسان ما تماس گرفته و از مشاوره رایگان برخوردار شوید و یا سوال خود را در قسمت دیدگاه‌ها با ما در میان بگذارید.