هنگام فحش دادن کودک چه باید بکنید؟

بچه‌ها در دوران کودکی، همچون اسفنج، کلمات را جذب می‌کنند و با آزمایش آن‌ها، مرزهای زبان را می‌کاوند. این کنجکاوی گاهی به استفاده از کلماتی منجر می‌شود که شاید برای ما عجیب یا حتی نامناسب باشد. با بزرگ‌تر شدن، کودکان برای جلب توجه یا همرنگ شدن با دوستانشان، ممکن است به کلمات قوی‌تر یا حتی ناسزا متوسل شوند. فحش دادن کودک، می‌تواند نشانه ای از جلب توجه و یا برای بیان احساسات، افکار و شکل‌دهی هویت کودک باشد.

بنابراین، به عنوان والدین، باید به کودکان بیاموزیم که کلمات دارای نیرویی شگفت‌انگیز هستند و انتخاب کلمات مناسب، تأثیر بسزایی بر روابط ما با دیگران دارد. برخی کلمات، به‌ویژه ناسزاها، می‌توانند زخمی عمیق بر دل دیگران بگذارند و به همین دلیل، استفاده از آن‌ها در بسیاری از موقعیت‌ها نامناسب است. دراین مقاله می‌خواهیم از دیدگاه بهترین روانشناس در تهران، به شما بگوییم وقتی فرزندتان فحش می دهد چه باید بکنید؟ پس تا آخر مقاله با ما همراه باشید.

علت فحش دادن کودکان در روانشناسی

کودکان در مراحل مختلف رشد، دلایل مختلفی برای استفاده از کلمات رکیک پیدا می‌کنند. در سنین پایین‌تر، کنجکاوی درباره زبان و واکنش‌های اطرافیان، آن‌ها را به آزمایش کلمات جدید سوق می‌دهد. تقلید از بزرگسالان یا همسالان و حتی محتوای رسانه‌ای نیز می‌تواند در این زمینه موثر باشد. مهم است به یاد داشته باشیم که کودکان در این سنین لزوماً معنای کامل کلمات را درک نمی‌کنند و بیشتر به دنبال جلب توجه یا آزمایش محدودیت‌ها هستند.

با بزرگ‌تر شدن کودکان، دلایل استفاده از کلمات رکیک پیچیده‌تر می‌شود. همرنگ شدن با گروه همسالان، جلب توجه، یا حتی ابراز احساسات شدید از جمله دلایلی است که نوجوانان ممکن است به این رفتار روی آورند. البته، با افزایش سن و بلوغ، جذابیت این رفتار کاهش می‌یابد و بسیاری از نوجوانان به مرور زمان از آن دست می‌کشند.

واکنش والدین به فحش دادن کودکان بسیار مهم است. واکنش‌های شدید یا بزرگنمایی بیش از حد مسئله، ممکن است باعث شود کودک بیشتر به این رفتار ادامه دهد. در عوض، بهتر است با حفظ آرامش، به کودک توضیح دهیم که استفاده از این کلمات مناسب نیست و می‌تواند به دیگران آسیب برساند. همچنین، ارائه جایگزین‌های مناسب برای ابراز احساسات و حل مشکلات می‌تواند مفید باشد.

در مواردی که کودک واکنش عاطفی به استفاده از کلمات رکیک توسط دیگران نشان می‌دهد، می‌توانیم با همدلی با او صحبت کرده و راه‌های بهتر برای برخورد با این موقعیت‌ها را آموزش دهیم. به یاد داشته باشیم که کودکان از طریق مشاهده یاد می‌گیرند، بنابراین الگوبرداری از رفتارهای مناسب و استفاده از زبان محترمانه در همه موقعیت‌ها، می‌تواند تأثیر بسزایی بر رفتار آن‌ها داشته باشد.

هنگام فحش دادن کودک چکار کنیم؟

شنیدن فحش از زبان فرزندمان می‌تواند بسیار ناراحت‌کننده و نگران‌کننده باشد. اما نگران نباشید، این مسئله رایج است و راهکارهایی برای مقابله با آن وجود دارد. در ادامه، چند راهکار موثر برای برخورد با فحش دادن کودک ارائه می‌دهیم:

• واکنش‌های هیجانی ممکن است باعث تشدید مشکل شود. به جای واکنش تند، با آرامش به کودک توضیح دهید که استفاده از کلمات نامناسب مناسب نیست.
• بسیاری از کودکان به خصوص در سنین پایین، معنای کامل کلمات را درک نمی‌کنند. با صبر و حوصله به آن‌ها توضیح دهید که چرا برخی کلمات توهین‌آمیز هستند و چه تأثیری بر دیگران می‌گذارند.
• به کودک کمک کنید تا کلمات جایگزین و مناسب‌تری برای بیان احساسات خود پیدا کند. از خلاقیت خود استفاده کنید و کلمات یا عبارات سرگرم‌کننده‌ای پیشنهاد دهید.
• قوانین واضحی در مورد استفاده از زبان مناسب در خانه تعیین کنید و پیامدهای نقض این قوانین را مشخص کنید.
• سعی کنید علت اصلی استفاده کودک از کلمات نامناسب را دریابید. شاید او می‌خواهد احساسات خاصی را ابراز کند یا توجه شما را جلب کند.
• با استفاده از کلمات محترمانه در همه موقعیت‌ها، به کودک خود نشان دهید که چگونه باید ارتباط برقرار کند.
• به کودک کمک کنید تا احساسات دیگران را درک کند و به آن‌ها احترام بگذارد.
• به جای اینکه فقط به کلمه فحش داده شده توجه کنید، سعی کنید احساساتی را که کودک می‌خواهد ابراز کند، شناسایی کنید.
• هنگامی که کودک از کلمات مناسب استفاده می‌کند، او را تشویق کنید و به او پاداش دهید.
• اگر مشکل فحش دادن کودک شما جدی است و با روش‌های خانگی حل نمی‌شود، با یک متخصص کودک یا روان‌شناس مشورت کنید.

چگونه معنای کلمات را برای کودکان توضیح دهیم؟

به نقل از بهترین متخصص اطفال در تهران آموزش مفاهیم پیچیده زبانی به کودکان، نیازمند رویکردی صبورانه و دقیق است. کودکان باید از همان ابتدا درک کنند که کلمات ابزار قدرتمندی هستند و برخی از آن‌ها می‌توانند به دیگران آسیب برسانند. به عنوان والدین، باید به کودکان خود بیاموزیم که انتخاب کلمات مناسب، نشان‌دهنده احترام به دیگران است و فحش دادن کودک می‌تواند احساسات منفی در دیگران ایجاد کند.

با ایجاد گفت‌وگویی باز و صادقانه با فرزندان، می‌توانیم به آن‌ها کمک کنیم تا تفاوت بین کلمات سازنده و مخرب را درک کنند و اهمیت همدلی و در نظر گرفتن احساسات دیگران را بیاموزند. به یاد داشته باشیم که کودکان از طریق الگوبرداری از رفتارهای ما یاد می‌گیرند، بنابراین استفاده از کلمات محترمانه در همه موقعیت‌ها، بهترین راه برای آموزش این مهارت ارزشمند به آن‌ها است.

درمان حرف زشت زدن کودکان

برای اینکه بفهمید وقتی فرزندتان فحش می‌دهد چه باید بکنید مراحل زیر را انجام دهید:

آرامش خود را حفظ کنید

وقتی کودک شما از کلمات زشت استفاده می‌کند، طبیعی است که عصبانی یا ناراحت شوید. اما واکنش‌های شدید و هیجانی مانند فریاد زدن یا تنبیه شدید، به جای حل مشکل، آن را بزرگ‌تر می‌کند. در عوض، سعی کنید آرامش خود را حفظ کنید. با حفظ خونسردی، به کودک نشان می‌دهید که این رفتار شما را ناراحت کرده و قابل قبول نیست، بدون اینکه او را بترسانید یا اوضاع را بدتر کنید. این روش به کودک کمک می‌کند تا پیام شما را بهتر درک کند و در آینده از تکرار این رفتار پرهیز کند.

دلایل بد بودن فحش دادن کودک را برایش توضیح دهید

درک ریشه‌های مشکل کلید حل آن است. برای اینکه بتوانید به طور موثر با استفاده کودک از کلمات رکیک برخورد کنید، ابتدا باید علت اصلی این رفتار را شناسایی کنید. شاید او به دنبال جلب توجه شما باشد، یا شاید با استفاده از این کلمات سعی دارد عصبانیت یا ناراحتی خود را ابراز کند. همچنین ممکن است این رفتار را از دوستان، خانواده یا حتی رسانه‌ها تقلید کند. با بررسی دقیق شرایط و موقعیت‌هایی که کودک از این کلمات استفاده می‌کند، می‌توانید به دلایل اصلی این رفتار پی ببرید و راهکارهای مناسب‌تری برای مقابله با آن پیدا کنید.

 معانی را توضیح دهید

وقتی کودکت از کلمات زشت استفاده می‌کند، مهم است که به او کمک کنی بفهمد چرا این کار اشتباه است. به زبان ساده و قابل فهم به او بگو که وقتی از این کلمات استفاده می‌کنیم، احساسات دیگران را می‌آزاریم و آن‌ها را ناراحت می‌کنیم. مثل این است که به کسی مشت بزنیم؛ کلمات زشت هم به دل آدم‌ها ضربه می‌زنند. به او بگو که همه دوست دارند با مهربانی و احترام با آن‌ها رفتار شود و استفاده از کلمات زشت این احترام را زیر پا می‌گذارد. همچنین، به او توضیح بده که استفاده از این کلمات باعث می‌شود دیگران از او دور شوند و دوست نداشته باشند با او بازی کنند.

گزینه های جایگزین ارائه دهید

وقتی کودک شما از کلمات زشت استفاده می‌کند، به جای اینکه او را سرزنش کنید، به او کمک کنید تا راه‌های بهتری برای بیان احساساتش پیدا کند. به او نشان دهید که کلمات زیبا و مودبانه هم می‌توانند تأثیرگذار باشند. برای مثال، اگر او عصبانی است، به جای اینکه از کلمات زشت استفاده کند، می‌تواند بگوید «خیلی عصبانی هستم» یا «از این کار ناراحت شدم». با هم کلمات و عبارت‌های جایگزین برای احساسات مختلف پیدا کنید و به او کمک کنید تا آن‌ها را در موقعیت‌های مختلف به کار ببرد. این کار به کودک شما کمک می‌کند تا اعتماد به نفس بیشتری پیدا کند و بتواند احساسات خود را به شیوه‌ای سالم‌تر بیان کند.

در صورت فحش دادن کودک، برایش قوانین مشخص تعیین کنید

برای ایجاد یک محیط خانوادگی سالم و احترام‌آمیز، تعیین قوانین مشخص در مورد استفاده از زبان بسیار مهم است. با کودک خود بنشینید و با هم قوانینی را برای استفاده از کلمات مناسب در خانه وضع کنید. به عنوان مثال، می‌توانید قوانینی مانند “در خانه از کلمات زشت استفاده نمی‌کنیم، به همدیگر با احترام صحبت می‌کنیم یا اگر عصبانی شدیم، به جای فحش دادن، می‌توانیم آرامش خودمان را حفظ کنیم و بعد صحبت کنیم را در نظر بگیرید.

همچنین، برای هر قانون، پیامدهای مشخصی را تعیین کنید. مثلاً، اگر کودک به قانون تخطی کرد، می‌تواند زمان بازی با اسباب‌بازی مورد علاقه‌اش کم شود یا برای مدتی از تماشای تلویزیون محروم شود. مهم است که پیامدها منطقی و متناسب با سن کودک باشند. با این کار، کودک می‌آموزد که رفتارهایش عواقب مشخصی دارد و به تدریج یاد می‌گیرد که از کلمات مناسب استفاده کند.

احساسات کودک را درک کنید

درک احساسات کودک، کلید اصلی مدیریت این موقعیت است. به جای اینکه صرفاً روی کلمه رکیکی که کودک استفاده کرده تمرکز کنید، سعی کنید بفهمید او چه احساسی دارد. شاید او عصبانی، ناراحت، ترسیده یا حتی گیج باشد. با نشان دادن اینکه احساسات او برایتان مهم است، به کودک کمک می‌کنید تا احساس کند شنیده شده است. برای مثال، می‌توانید بگویید: “می‌بینم که خیلی عصبانی هستی. ناراحتی تو را درک می‌کنم.” این کار به کودک کمک می‌کند تا احساسات خود را به صورت سالم‌تری بیان کند و در آینده، میزان فحش دادن کودک به طرز قابل توجهی کم شده و یا حتی متوقف شود.

 الگوی مناسبی باشید

شما الگوی اصلی فرزندتان هستید. کودک شما رفتارهای شما را تقلید می‌کند. بنابراین، بسیار مهم است که خودتان از زبان محترمانه و مناسب استفاده کنید. وقتی با دیگران، از جمله همسرتان، دوستان و حتی خود کودک صحبت می‌کنید، از کلمات محترمانه و عبارات مثبت استفاده کنید. به او نشان دهید که چگونه می‌توان با آرامش و احترام به دیگران صحبت کرد. با این کار، به کودک می‌آموزید که استفاده از زبان محترمانه نه تنها نشانه‌ی ادب است، بلکه باعث ایجاد روابط بهتر و عمیق‌تر نیز می‌شود.

رفتارهای مثبت را تقویت کنید

تقویت رفتارهای مثبت، کلید اصلی تغییر رفتار کودک است. هر زمان که کودک شما از کلمات مناسب و محترمانه استفاده کرد، حتماً او را تحسین و تشویق کنید. می‌توانید بگویید: خیلی خوب که از کلمه ی قشنگی استفاده کردی! ، من خیلی خوشحالم که با من با احترام صحبت می‌کنی یا وقتی با این کلمه صحبت می‌کنی، احساس خیلی خوبی به من دست می‌ده”. این کار به کودک نشان می‌دهد که شما متوجه تلاش‌های او هستید و او را برای ادامه این رفتار تشویق می‌کند. همچنین می‌توانید از پاداش‌های کوچک مثل یک آغوش گرم، یک بازی کوتاه یا یک ستاره در تقویم برای تشویق او استفاده کنید.

مشاوره گرفتن را فراموش نکنید

اگر با وجود تلاش‌های شما، فرزندتان همچنان به استفاده از کلمات رکیک ادامه می‌دهد، بهتر است از یک متخصص کمک بگیرید. یک روان‌شناس کودک یا مشاور می‌تواند به شما کمک کند تا ریشه‌های این مشکل را بهتر درک کنید و راهکارهای موثرتر برای مقابله با آن پیدا کنید. شاید کودک شما مشکلاتی عمیق‌تر مانند اضطراب، افسردگی یا مشکلات رفتاری داشته باشد که باعث می‌شود از این طریق احساسات خود را ابراز کند. یک متخصص می‌تواند به شما و فرزندتان کمک کند تا با این چالش‌ها روبرو شوید و مهارت‌های ارتباطی سالم‌تری را توسعه دهید.

سخن آخر

هنگام فحش دادن کودک، مهم است که واکنش شما آرام و منطقی باشد. به جای تمرکز بر روی کلمه، سعی کنید احساسات او را درک کنید و به او کمک کنید تا راه‌های سالم‌تری برای ابراز احساساتش پیدا کند. با ایجاد یک محیط خانوادگی مثبت و حمایت‌گر، می‌توانید به فرزندتان بیاموزید که چگونه با احترام و مؤدبانه ارتباط برقرار کند.

همچنین، تقویت رفتارهای مثبت، تعیین قوانین مشخص و روشن، و در صورت نیاز، مشورت با یک متخصص، می‌تواند در این مسیر بسیار مفید باشد. به یاد داشته باشید که شما الگوی فرزندتان هستید، بنابراین با استفاده از زبان محترمانه و رفتارهای مناسب، می‌توانید به او کمک کنید تا به یک فرد بالغ با مهارت‌های ارتباطی قوی تبدیل شود. در صورتی که به مشاوره رایگان در این حوزه نیاز دارید می‌توانید با کارشناسان ما در ارتباط باشید.