کودک از چه سنی به تنهایی می‌تواند خودش غذا بخورد؟

یکی از اصلی‌ترین نشانه‌های رشد و تکامل افراد در سنین کودکی، بروز علائمی همچون تنهایی غذا خوردن کودک است. شاید این کار از نظر والدین برای کودکان سخت به نظر برسد، اما باید دقت داشته باشند، نباید جلوی تجربه این مسئله را از کودک بگیرند. در این مواقع پدر و مادر نگران هستند که نکند این کار موجب کاهش میزان غذا خوردن کودک شود؛ اما برای کاهش نگرانی شما باید بگوییم شاید این مسئله نخست کاهش میزان غذا خوردن را در پی داشته باشد؛ اما به مرور نه تنها میل کودک به غذا خوردن بیشتر خواهد شد، بلکه حس مستقل بودن را نیز تجربه کرده و از کودکی منفعل به کودکی فعال تبدیل خواهد شد. در ادامه به شما کمک خواهیم کرد به آمادگی کودک برای مستقل شدن در غذا خوردن پی برده و به صورت اصولی تنهایی غذا خوردن کودک را به او یاد دهید. با دکتر گویا همراه باشد.

از چند سالگی کودک باید خودش غذا بخورد؟

از نظر روانشناسی غذا خوردن کودک، از 9 ماهگی تا 1 سالگی، کودکان به لمس اشیاء جامد و سفت علاقه پیدا کرده و تلاش می‌کنند با لمس اشیاء به نحوه کار با آنها پی ببرند و یا با آنها بازی های مناسب کودک دو ساله را انجام دهید. اولین مرحله مستقل شدن کودک برای تنهایی غذا خوردن، دست زدن به غذای خود و فشردن آن است که در مرحله بعد کودکان تلاش می‌کنند دست را به سمت دهان برده و غذای در دست خود را بخورند.

در این مواقع کودک بدون کنترل کامل تمام انگشتان خود، با تمام انگشتان خود غذا را چنگ می‌زند و بعد از گذشت مدتی تلاش می‌کند غذا را با استفاده از دو انگشت شست و اشاره در دست بگیرد. این حرکت در مراحل رشد حرکتی کودک بسیار اهمیت دارد. بعد از مدتی کودک با مشاهده اطرافیان و آشنایی با چنگال و قاشق، تلاش می‌کند از ابزار برای غذا گذاشتن در دهان خود استفاده کند. پس در جواب این سوال که کودک از چه سنی غذا میخورد باید گفت، به طور کلی مسئله اصلی در تنهایی غذا خوردن کودک، سن نیست؛ بلکه بروز نشانه‌های آمادگی او است.

نشانه های آمادگی کودک برای یادگیری تنها غذا بخورد

اگر عنوان “بچه از کی خودش غذا میخوره نی نی سایت” را در موتور جستجوگر گوگل سرچ کرده و به دنبال جواب آن هستید باید گفت، زمانی که کودک مراحل استقلال در غذا خوردن را شروع می‌کند، نشانه‌هایی از خود بروز می‌دهد که شما را نسبت به آمادگی خود مطلع می‌کند. برخی از این نشانه‌ها عبارتند از:

• کودک در هنگام غذا دادن به او تلاش می‌کند چنگال یا قاشق را از شما بگیرد.
• فرزندتان علاقه دارد در هنگام غذا خوردن و یا بازی، هر چیزی را با انگشتان شست و اشاره خود گرفته و در دهان بگذارد.
• کودک دست شما را برای غذا خوردن پس می‌زند و خود دست به غذا می‌زند.
• فرزند شما در هنگام غذا خوردن جای بشقاب خود و یا شما را عوض می‌کند.

دقت داشته باشید حتی اگر سن کودک شما به بروز این نشانه‌ها رسیده، اما این نشانه‌ها را از خود بروز نمی‌دهد و یا در خوردن غذا ناموفق است، او را تحت فشار نگذارید و به او فرصت بیشتری بدهید. کودکان به مرور زمان و با تکرار و تمرین، هر مهارتی را یاد خواهند گرفت. در صورتی که فکر می‌کنید زمان بروز این نشانه‌ها گذشته و کودک هیچگونه علائمی از خود بروز نداده می‌توانید در این باره با بهترین متخصص اطفال در تهران صحبت کنید.

والدین چگونه می توانند تنهایی غذا خوردن کودک را به او بیاموزند؟

برای شروع آموزش تنهایی غذا خوردن کودک لازم است چند نکته را به یاد داشته باشید:

1️⃣ در هنگام غذا خوردن کودک را در نزدیک خود قرار دهید و اگر پشت میز غذا می‌خورید، کودک را نیز بر روی صندلی مخصوص غذا خود قرار دهید و اگر بر روی زمین غذا می‌خورید، او را نیز در کنار خود بر روی زمین بنشانید.

2️⃣ اغلب کودکان زمانی شروع به خوردن غذا می‌کنند که والدین خود را در حال خوردن غذا ببینند؛ پس در هنگام غذا خوردن کنار کودک بنشینید تا او غذا خوردن شما را ببیند.

3️⃣ یک بشقاب نشکن که حاوی چند قطعه غذا یا میوه نرم همچون موز است را در مقابل کودک قرار دهید و او را تشویق کنید خود به تنهایی آنها را بخورد.

4️⃣ صبور باشید و به کودک کمک کنید به آرامی غذا بخورد. حواستان باشد جلوی کودک را در خوردن چند قطعه غذا به صورت همزمان و یا قطعات بزرگ غذا بگیرید. شما می‌توانید در شروع در صورت رسیدن به سن دادن ماست به کودک، به او لبنیات بدهید.

لازم به ذکر است اغلب کودکان بعد از دو سالگی خود شروع می‌کنند با قاشق غذا را بخورند. در این مواقع شما به عنوان والدین باید در مراحل نخست استفاده از آن، به کودک در حفظ تعادل قاشق و بالا بردن آن کمک کنید.

مراحل استقلال کودک در غذا خوردن

شاید نتوان سن دقیقی را برای یادگیری مهارت غذا خوردن کودک بیان کرد، اما از آنجایی که این اتفاق دارای چند مرحله است، شما می‌توانید با شناسایی هر یک از این مراحل، به مستقل شدن کودک خود پی ببرید. به طور کلی کودک برای مستقل شدن در غذا خوردن، نخست با کل دست تلاش می‌کند به غذا چنگ بزند. در این حالت کودک غذا را در مشت خود گرفته و با آن بازی می‌کند و در نهایت تلاش می‌کند کل مشت خود را در دهانش جای دهد. این نشانه بسیار خوبی است و شروع استقلال کودک شما را نشان می‌دهد.🤩

در مرحله بعد، کودک تلاش می‌کند با کمک گرفتن از انگشتان خود، غذا را بردارد و در دهان بگذارد و اغلب نیز از انگشت اشاره و شست خود استفاده می‌کند. به مرور کودک از این مرحله نیز گذر کرده و با کمک گرفتن از ابزار، غذا می‌خورد.

آموزش غذا خوردن به کودکان را با چه غذاهایی شروع کنیم؟

آموزش غذا خوردن به کودکان باید با خوردن غذاهایی شروع شود که برداشتن، در دهان گذاشتن و در نهایت خوردنشان برای کودک راحت باشد. غذا باید کاملا نرم باشد و به تکه‌های نه آنقدر کوچک تقسیم شود که برداشتن آن برای کودک مشکل باشد و نه چندان بزرگ که موجب بستن راه گلو کودک شود. برای شروع پیشنهاد می‌کنیم از مواد غذایی زیر برای آموزش به کودک استفاده کنید.

• ماکارونی نرم
• تخم مرغ آب پز
• نان و پنیر
• سیب یا گلابی کاملا پخته‌
• پرتقال دادن به کودک بعد از یک سالگی، بدون پوست و غشا
• نخود فرنگی، اسفناج، هویج، کلم بروکلی یا کدو حلوایی پخته شده
• تکه‌های کوچک میوه‌‌هایی همچون هلو، موز، انبه یا کیوی
• تکه‌های خرد و پخته شده سیب‌زمینی، مرغ، ماهی یا بوقلمون

چه غذاهایی برای کودکی که تازه یاد گرفته تنها غذا بخورد، مناسب نیست؟

از آنجایی که در مراحل نخستین یادگیری تنهایی غذا خوردن کودک دندان‌های عقبی را نداشته و یا عادت به جویدن غذا ندارد، بهتر است از دادن هر گونه مواد غذایی سفت و با تکه‌های درشت به او خودداری کنید. پس پیشنهاد می‌شود تا زمانی که تمام دندان‌های آسیای کودک در نیامده و توانایی جویدن مواد غذایی سفت را ندارد، از دادن مواد غذایی زیر به او امتناع کنید.

• مغزها و آجیل
• ذرت بو داده
• کشمش
• پنیر
• انواع انگور
• نخود یا لوبیای کامل
• سبزیجات خام همچون هویج
• غذاهایی با مواد غذایی درشت
• کره بادام زمینی به مقدار زیاد
• دادن گوشت به کودک در تکه‌های بزرگ
• آب نبات سفت یا چسبناک

چگونه به کودکان یاد بدهیم خودشان غذا بخورند؟

اگر مانند بسیاری از والدین این سوال برای شما نیز ایجاد شده که چه کنیم کودک خودش غذا بخورد باید گفت، برای آنکه به کودک یاد دهید خود به تنهایی غذا بخورد، تنها قرار دادن تکه‌های غذا در مقابل او کافی نیست؛ بلکه باید راهکارهایی را نیز برای تشویق تنهایی غذا خوردن کودک بکار بگیرید که اصلی‌ترین راهکارها عبارتند از:

1. به کودک فرصت‌ تمرین بدهید.

کودکان برای یادگیری یک مهارت جدید به تکرار و تمرین نیاز دارند و تمرین و تکرار برای یادگیری مستقل غذا خوردن کودکان نیز صدق می‌کند. درست است که سن غذا خوردن مستقل کودک در یادگیری این مهارت نقش دارد، اما نقش شما به عنوان والدین برای فرصت دادن به کودک بیشتر است.

2. او را تشویق کنید با دست غذای خود را بخورد.

قبل از آنکه از کودک بخواهید از قاشق یا چنگال استفاده کند، به او یاد دهید با دست غذا بخورد. برای اینکار لازم است تکه‌های کوچکی از غذا را در بشقاب مخصوص و مورد علاقه کودک ریخته و در مقابل او قرار دهید. حال با تشویق و ترغیب از کودک بخواهید با دست غذای خود را در دهانش گذاشته و تنهایی غذا خوردن را تمرین کند. این حرکت در دفعات نخست همچون چنگ زدن به غذا دیده می‌شود، اما می‌توانید مطمئن باشید کودک بعد از گذر از این مرحله، می‌تواند به تنهایی غذا بخورد.

3. در زمان غذا خوردن نزدیک کودک باشید.

از آنجایی که تجربه تنهایی غذا خوردن برای کودک جدید است، در این هنگام کنار او باشید. این مسئله موجب می‌شود در صورت پریدن غذا در گلو، وارد شدن غذا به بینی و یا عدم میل کودک به غذای مقابل او، به این مسائل پی ببرید. همچنین مقدار غذایی که هر بار کودک در قاشق جای می‌دهد و به دهان خود می‌رساند نیز اهمیت دارد.

4. هنگام صرف غذا، کودک را نیز کنار خود دعوت کنید.

یکی از مواردی که بسیار در آموزش بهتر تنهایی غذا خوردن کودک اهمیت دارد، فراهم شدن شرایطی است که کودک بتواند غذا خوردن دیگران را با قاشق و چنگال ببیند. کودکان با مشاهده رفتار خواهر و برادر و یا والدین خود به این مسئله پی می‌برند که خود نیز می‌توانند این کار را انجام دهند و اعتماد به نفس می‌گیرند. پس بهتر است همواره در کنار هم غذا بخورید و حواستان باشد هر کاری که شما در هنگام غذاخوردن انجام می‌دهید را کودک تقلید خواهد کرد.

5. احتمال بر هم ریختگی ها و کثیفی ها را در تنهایی غذا خوردن کودک در ذهن خود داشته باشید.

ریختن غذا بر روی لباس‌ها و کثیفی فضای اطراف کودک مسئله‌ای کاملا عادی است و جزئی از روند تکامل و رشد کودک به شمار می‌آید؛ پس به هیچ وجه نباید بابت این مسئله کودک را سرزنش کنید. از این نظر به مسئله نگاه کنید که میزان کثیفی اطراف و لباس کودک، نشان‌دهنده میزان تلاش کودک برای مستقل شدن است.

همانطور که در فیلم غذا خوردن کودک به تنهایی نیز نمایان است، شما می‌توانید برای گذر راحت‌تر از این مرحله و کاهش استرس این مرحله، از دستمال مرطوب، پیش‌بند کودکانه و زیر انداز استفاده کنید و یا بعد از خوردن غذا، کودک را به حمام ببرید.

6. کودک را با وسایل غذا خوردن و ظروف آشنا کنید و او را تشویق کنید از آنها استفاده کند.

به محض آنکه متوجه بروز نشانه‌هایی مبنی بر آمادگی تنهایی غذا خوردن کودک شدید، می‌توانید شروع به شناساندن وسایل غذا خوردن به کودک کنید. برای شروع قاشق خود و کودک را جدا کرده و یک قاشق نیز در مقابل کودک قرار دهید. همزمان با آنکه کودک تلاش می‌کند غذای خود را با دست بخورد، شما نیز با قاشق خود غذا بخورید.

کودکان تلاش می‌کنند چیزهایی که می‌بینند را تقلید کنند و اینگونه ترغیب می‌شوند برای تقلید از شما با قاشق غذا بخورند. راه حل دیگری که در این باره وجود دارد آن است که شما خود قاشق کودک را از غذا پر کنید و سپس قاشق را به دست کودک بدهید تا خود تلاش کند غذا را در دهان بگذارد.

7. در آموزش تنهایی غذا خوردن به کودکان صبر به خرج دهید.

یادگیری مهارت تنهایی غذا خوردن توسط کودکان به زمان نیاز دارد و ممکن است چند ماه طول بکشد، پس صبر شما را می‌طلبد. در هنگام غذا خوردن به کودک زمان بیشتری بدهید تا به هر میزان که می‌خواهد غذا بخورد و طی این مدت در کنار او بنشینید. طی گذر از این مرحله احتمال کاهش و یا افزایش وزن کودک وجود دارد.

چند نکته ی ایمنی در مورد غذا خوردن کودکان به تنهایی

برای آنکه سریع‌تر و بهتر بتوانید مهارت تنهایی غذا خوردن کودک را به او یاد دهید، لازم است چند نکته ساده را مورد توجه قرار دهید:

1. در صورتی که کودک در حال حرکت، خزیدن و یا دویدن است به او غذا ندهید؛ چراکه اینکار احتمال خفگی را در کودکان افزایش خواهد داد.
2. دادن غذا به کودک باید متناسب با سن او صورت بگیرد؛ به عنوان مثال کودکان در 8 تا 12 ماهگی تلاش می‌کنند با انگشت شست و اشاره غذا را در دست بگیرند و در 13 تا 15 ماهگی علاقه آنها به استفاده از لوازم غذا خوردن بیشتر می‌شود و در نهایت تا رسیدن به 18 ماهگی مهارت زیادی در حفظ تعادل قاشق پیدا خواهند کرد.
3. اوغ زدن در مراحل نخستین طبیعی است و به مرور با کنار آمدن کودک با مواد غذایی جامد حل خواهد شد؛ پس نگرانی به خود راه ندهید.

تشویق کودکان برای به تنهایی غذا خوردن

اگر شما نیز دغدغه تنهایی غذا خوردن کودک را دارید، باید گفت بسیاری از افراد با این مسئله رو به رو هستند، به گونه‌ای که میزان سرچ عنوان “دخترم خودش غذا نمیخوره نی نی سایت” در گوگل زیاد بوده است. برای آنکه در آموزش تنهایی غذا خوردن کودک موفق باشید لازم است چند نکته نه چندان سخت را همواره در گوشه ذهن خود داشته باشید.

1. در مراحل نخست مستقل غذا خوردن کودک انتظار خوردن غذا به میزان زیاد توسط کودک را نداشته باشید.
2. اگر کودک گشنه نیست او را مجبور به غذا خوردن نکنید.
3. در صورت کثیف‌کاری اطراف، خونسرد بوده و کودک را سرزنش نکنید.
4. برای شروع، مواد غذایی به کودک بدهید که می‌دانید دوست دارد.
5. مواد غذایی مورد نظر را با طعم دلخواه کودک سرو کنید.
6. از یک ساعت قبل از غذا خوردن، به کودک آب میوه یا تنقلات ندهید.
7. به ظاهر غذای کودک اهمیت دهید و غذای او را در بشقاب مخصوص خودش سرو کنید.
8. در هنگام غذا خوردن هر گونه عامل تحریک کننده را کنار بگذارید؛ همچون غذا خوردن کودک با تلویزیون یا کتاب
9. شاید ندانید، اما مستقل غذا خوردن کودک سه ساله نیز دیر نیست و تا سه سالگی این روند می‌تواند ادامه داشته باشد.

در زمان رفلاکس حلقی و یا خفگی کودک هنگام غذا خوردن، چه کنیم؟

در ابتدا یادگیری مهارت تنهایی غذا خوردن، احتمال بروز رفلاکس حلقی وجود دارد و این مسئله تا حدودی طبیعی است. این نوع رفلاکس زمانی بروز می‌کند که کودک مواد غذایی زیادی را در دهان خود جای دهد، اما نتواند آن را قورت بدهد. این یک حالت دفاعی بدن در برابر خفگی به شمار می‌آید. دقت داشته باشید در صورتی که تعداد دفعات بروز این اتفاق کم باشد، مسئله‌ای عادی است؛ اما اگر کودک به صورت مداوم این مشکل را تجربه می‌کند و رفلاکس حلقی بر روی میزان میل و کیفیت غذا خوردن او تاثیر گذاشته، لازم است دلیل آن پیگیری شده و برای رفع آن اقدام شود.

خفگی بر خلاف رفلاکس حلقی یک حالت عادی نیست و یک اتفاق خطرناک است که سلامتی و جان کودک را به خطر می‌اندازد. این اتفاق زمانی بروز می‌کند که جسمی خارجی وارد مجاری تنفسی شده و انسداد راه انتقال هوا به بدن و ریه‌ها را در پی داشته باشد. این اتفاق کاملا جدی بوده و اغلب در صورت مصرف مواد غذایی سفت بروز می‌کند. در این حالت کودک نخست سرفه می‌کند، اما بهو ساکت می‌شود و نه می‌تواند حرف بزند و نه گریه کند؛ پس حواستان به این علائم باشد.

جمع بندی

در این مقاله تلاش کردیم به طور کامل در رابطه با تنهایی غذا خوردن کودک صحبت کرده و سن مناسب برای مستقل شدن کودک در غذا خوردن را بیان کنیم. دقت داشته باشید این مسئله کمی زمان می‌طلبد و بهتر است برای آنکه خیالتان از بابت خوردن غذا به میزان کافی توسط کودک راحت شود، میزان وعده‌های غذایی او را بیشتر کنید. در صورتی که همچنان سوالی در این حوزه دارید می‌توانید در قسمت دیدگاه‌ها با ما در میان گذاشته و یا با کارشناسان ما تماس گرفته و از مشاوره رایگان برخوردار شوید.