علت خشکی دهان

خشکی دهان از جمله مشکلاتی به شمار می آید که کمتر کسی آن را تجربه نکرده است. امروزه ثابت شده برخی مواقع علت خشک شدن دهان بسیار ساده بوده و برخی مواقع نیز می‌تواند نشان دهنده بیماری‌های حادی همچون زروستومیا باشد. مشکلات ناشی از خشک شدن دهان حتی می‌توانند افراد را به عوارض نامطلوبی دچار کند. در ادامه قصد داریم به علل و روش‌های درمان خشک شدن دهان اشاره کنیم. در صورتی که تا پایان مقاله ابهامی در ذهنتان باقی مانده بود می‌توانید با کارشناسان ما تماس گرفته و از مشاوره رایگان برخوردار شوید.

خشکی دهان چیست؟

همانطور که می‌دانید بزاق دهانی مسئول مرطوب نگه داشتن دهان هستند؛ اما بعضی مواقع ممکن است بزاق به میزان کافی، برای مرطوب کردن دهان وجود نداشته باشد. این مشکل ممکن است به دلیل بیماری بوده و یا مصرف دارو و افزایش سن موجب خشکی دهان یا آگزوزستوما شده باشد. لازم به ذکر است بزاق دهانی علاوه بر آنکه می‌توانند از خشک شدن فضای دهان جلوگیری کنند، مسئولیت‌های زیر را نیز بر عهده دارد؛ از این رو کاهش بزاق می‌تواند بر روی سلامتی افراد تاثیر بگذارد. برخی از وظایف بزاق دهان عبارتند از:

• بدون وجود بزاق، بلعیدن غذا ممکن نیست.
• برای صحبت کردن، باید دهان مرطوب باشد.
• مرطوب بودن دهان، تنفس را راحت‌تر می‌کند.
• باکتری‌های موجود در دهان به وسیله بزاق از بین می‌رود از این رو جلوی پوسیدگی دندان گرفته می‌شود.
• برای آنکه هضم غذا راحت‌تر شوند غذا باید با آنزیم‌های بزاق مخلوط و نرم شود.
• کافی بودن میزان بزاق، از عفونت‌های حفره دندان و دهان جلوگیری خواهد کرد.

خشکی دهان نشانه چیست؟

در جواب این سوال که خشک شدن دهان نشانه چیست، باید گفت به طور کلی خشک شدن دهان اغلب در کنار خشکی گلو، لب یا در نقاط بدن و یا در مواقع خاصی اتفاق می‌افتد که هر یک ممکن است نشانه مشکل خاصی در بدن باشد.

خشکی و تلخی دهان

خشکی و تلخی دهان به دلیل عدم رعایت بهداشت دهانی است. اغلب افرادی که حتی یک بار در طول روز مسواک نمی‌زنند و یا از نخ دندان استفاده نمی‌کنند، پس از مدتی با پلاک دندان روبرو می‌شوند. پلاک‌ها لایه‌ای از میکروب‌ها و باکتری‌ها هستند که بر روی دندان جای می‌گیرند و پس از سخت شدن، کندن آنها بسیار سخت خواهد بود. جدا کردن پلاک‌ها از دندان‌ها تنها کار بهترین دندانپزشک در تهران است.

در صورتی که مدتی از ورود این باکتری‌ها و میکروب‌ها به دهان بگذرد، پلاک‌ها بر روی زبان نیز نفوذ کرده و موجب تلخی دهان می شوند. البته لازم به ذکر است تلخ شدن دهان می‌تواند به دلیل مصرف دارو نیز باشد که در این صورت لازم است این مسئله را با پزشک خود در میان بگذارید.

خشکی لب و دهان

زمانی که خشکی دهان به واسطه قرارگیری در محیط‌های خشک و یا ابتلا به بیماری همچون تب دنگی شدت پیدا می‌کند، این مسئله بر نرمی لب‌ها تاثیر گذاشته و موجب ترک لب خواهد شد. مصرف برخی از داروهای درمانی نیز می‌تواند این مشکل را در پی داشته باشد.

خشکی دهان و گلو

در اغلب مواقع افرادی که با خشک شدن دهان مواجه می‌شوند، در ناحیه گلو نیز احساس خشکی می‌کنند. اغلب علت خشکی دهان و گلو در خواب می‌تواند ابتلا به بیماری، ورزش، تنفس دهانی، خوابیدن با دهان باز، سرماخوردگی، التهاب گلو، کم آبی بدن و قرارگیری در محیط‌های خشک باشد.

خشک شدن دهان بعد از غذا

به طور کلی خوردن غذا نمی‌تواند موجب خشک شدن دهان شود؛ اما برخی مواد غذایی به محض آنکه وارد بدن می‌شوند ممکن است این مشکل را ایجاد کنند؛ به عنوان مثال غذاهای خشک و شور بیشتر بزاق دهان را جذب خود می کنند و موجب خشک شدن دهان می‌شوند. همچنین غذاهای چرب نیز برای هضم شدن، به دو برابر آب نیاز دارند.

خشکی دهان اول صبح

شاید برای شما نیز پیش آمده باشد که به محض بیدار شدن از خواب متوجه خشک شدن دهانتان شوید. این مسئله می‌تواند علل متعددی داشته باشد؛ به عنوان مثال پیری، مصرف دارو قبل از خواب، تنفس با دهان باز، آپنه خواب و سرطان از جمله دلایل این مشکل هستند.

سرگیجه و خشک شدن دهان

در بسیاری از مواقع خشکی دهان به همراه علائمی چون سرگیجه بروز می‌کند. پزشکان تاکید دارند که این مسئله به دلیل کم آبی بدن اتفاق می‌افتد و زمانی که حجم خون کاهش پیدا می‌کند و بدن کم آب می‌شود، فرد دچار سرگیجه و خشک شدن دهان خواهد شد. لازم به ذکر است برخی مواقع این نشانه‌ها به دلیل گرمازدگی نیز ظاهر می‌شوند. در صورتی که فرد مدت زمان زیادی را در گرما بماند، آب بدن او به میزان زیادی تبخیر می‌شود و فرد سرگیجه و خشک شدن دهان را تجربه می‌کند.

خشک شدن دهان هنگام خواب

خشکی دهان هنگام خواب به دلایل متعددی اتفاق می‌افتد که اصلی‌ترین آنها خروپف، نفس کشیدن از دهان، کم آبی، اضافه وزن، آپنه انسدادی و یا بالا آمدن اسید معده است.

بالا آمدن اسید معده و خشک شدن دهان

برخی پزشکان معتقدند بالا آمدن اسید معده یا همان رفلاکس، می‌تواند خشک شدن دهان را به دنبال داشته باشد؛ اما برخی دیگر از پزشکان نیز این مسئله را نفی می‌کنند. طبق تحقیقات انجام شده افرادی که دچار رفلاکس اسید معده می شوند، خشک شدن دهان را تجربه می‌کنند؛ اما برخی پزشکان معتقدند خشک بودن دهان است که موجب می‌شود افراد رفلاکس را شدیدتر احساس کنند.

خشکی دهان و کبد

بسیاری از افراد که در طولانی مدت از مشروبات الکلی استفاده می‌کنند، به بیماری‌ها و اختلالات کبدی دچار می‌شوند که این مسئله می‌تواند موجب کاهش بزاق دهان شده و حتی پس از مدتی کاهش وزن، خستگی، تشنگی زیاد، درد یا حساسیت در ناحیه شکم را به دنبال داشته باشد.

علائم خشکی دهان

خشکی دهان با علائم و نشانه‌هایی همراه خواهد بود که فقط با مشاهده این علائم می‌توانید به کم شدن بزاق دهان پی ببرد. علائمی چون:

• تشنگی مداوم
• نفس کشیدن سخت
• زخم شدن پوست گوشه دهان
• شیار دار یا خشک شدن زبان
• چسبنده و غلیظ شدن بزاق دهان
• مشکل در گذاشتن دندان مصنوعی
• دشواری در تکلم، جویدن و بلعیدن غذا
• احساس چسبندگی و خشک شدن دیواره های دهان

علت خشکی دهان چیست؟

عوامل متعددی در کم شدن بزاق دهان موثر هستند؛ اما علل زیر بیشترین تاثیر را در خشکی دهان و تشنگی و ادرار زیاد در مواجهه با این مشکل دارند.

مصرف دارو: اغلب داروهای بدون نسخه، داروهای تجویزی برای پایین آوردن فشار خون، افسردگی، ضد احتقان، ضد درد، ضد اضطراب، ضد حساسیت و درمان سرطان افراد را دچار خشکی دهان می‌کنند.

داروهای سرطان: داروهایی که برای شیمی درمانی تجویز می‌شوند و یا روش‌های پرتو درمانی گردن و سر می‌توانند بر روی میزان ترشح بزاق و جریان آن تاثیر بگذارند. میزان تاثیر این عوامل با توجه به منطقه درمان، میزان پرتو و داروهای تجویزی متفاوت خواهد بود.

افزایش سن: افراد با افزایش سن به دلیل مصرف دارو، عدم داشتن تغذیه مناسب، ابتلا به بیماری و یا عوامل دیگر ممکن است خشک شدن دهان را تجربه نمایند.

اضطراب: در هنگام مواجهه با عوامل اضطراب آور میزان ترشح هورمون کورتیزول در بدن افزایش پیدا خواهد کرد. این هورمون می‌تواند در ترکیب بزاق تغییر ایجاد کند. همچنین در هنگام مواجهه با حمله اضطرابی نیز ممکن است شما با خشک شدن دهان و افزایش ضربان قلب مواجه شوند.

کم آبی: از دیگر عوامل خشک شدن دهان، کم آبی بدن است. تعریق زیاد، خونریزی، اسهال، استفراغ و تب از جمله عواملی هستند که می‌توانند کم آبی بدن و در نهایت خشکی گلو و دهان را به دنبال داشته باشند.

آسیب عصبی: انجام جراحی و آسیب به یکی از نواحی سر می‌تواند موجب بروز مشکل در عصب شده و خشک شدن دهان را در پی داشته باشد.

خروپف: افرادی که طی شب خروپف دارند و با دهان باز نفس می‌کشند، بیشتر دچار خشکی دهان می‌شوند؛ چراکه تنفس دهانی موجب تبخیر بزاق شده و بعد از بیدار شدن موجب خشک شدن دهان و گلو می‌شود.

اختلال خود ایمنی: اختلالات خود ایمنی و بیماری‌های همچون آتریت روماتوئید، ایدز و یا سندروم شوگرن که طی آنها بدن مورد حمله سیستم ایمنی خود قرار می‌گیرد، ممکن است بیمار را دچار خشکی دهان کنند.

بیماری ژنتیکی: شاید جالب باشد بدانید بیماری‌های ژنتیکی همچون فیبروز کیستیک می‌توانند بر روی عملکرد سیستم تنفسی و گوارشی تاثیر گذاشته و بزاق دهان را کاهش دهند. علاوه بر آن اغلب داروهای تجویزی برای درمان این بیماری نیز موجب خشک شدن بیشتر دهان می‌شوند.

آلزایمر: یکی از عوارضی که افراد مبتلا به آلزایمر تجربه می‌کنند کاهش هیدرات ماندن بدن است. این در حالتی است که اغلب بیماران بعد از مصرف داروهای تجویزی رفع خشکی گلو و دهان، تاثیر مناسبی دریافت نکرده و مشکلشان برطرف نخواهد شد.

چه بیماری هایی باعث خشکی دهان می شود؟

برخی از بیماری‌ها به دلیل آنکه میزان دفع ادرار را افزایش داده و بزاق دهان را خشک می‌کنند، ممکن است خشکی دهان را به دنبال داشته باشند. بیماری‌های همچون:

اوریون: این بیماری در دسته بیماری‌های خود ایمنی قرار می‌گیرد که روند درمان آن به دلیل مصرف برخی داروها، با خشکی دهان و کاهش بزاق دهان همراه خواهد بود.

کم خونی و کمبود ویتامین B12: یکی دیگر از عواملی که خشک شدن دهان را به دنبال خواهد داشت، کم شدن خون در بدن و کمبود ویتامین B12 است.

برفک دهان: برفک دهان را می‌توان علت خشکی دهان در صبح دانست. یکی از انواع عفونت‌های قارچی دهانی، برفک دهان است که التهاب بافت دهان را در پی دارد. این نوع عفونت می‌تواند میزان تولید بزاق دهان را کاهش دهد.

دیابت: طبق تحقیقات انجام شده در چند سال اخیر، دیابت از جمله بیماری‌هایی است که می‌تواند تولید بزاق دهانی را با اختلال مواجه کرده و آن را کاهش دهد. همچنین این بیماری موجب کم آبی در بدن نیز خواهد شد. داروهایی که برای درمان دیابت مورد استفاده قرار می‌گیرند نیز از عوارضی چون خشک شدن دهان برخورد هستند.

عوارض خشکی دهان

کم شدن میزان بزاق دهان و یا خارج شدن آن از حالت عادی می‌تواند عوارض زیر را برای افراد به همراه داشته باشد.

• زخم شدن و آبسه دهان
• مشکل در گذاشتن دندان مصنوعی
• برفک دهانی یا همان عفونت قارچی
• ترک خوردن پوست کنار و اطراف دهان
• عدم داشتن تغذیه مناسب و مشکل در هضم غذا
• ابتلا به بیماری لثه و خرابی دندان ها در طولانی مدت

درمان خشکی دهان

در اغلب مواقع افراد گمان می‌کنند هنگام خشک شدن دهان با کمی آب خوردن می‌توان مشکل را برطرف کرد؛ در حالی که اگر مسئله جدی در میان باشد، با کمی آب خوردن برطرف نخواهد شد. حال که علت و عواملی که موجب خشک شدن دهان می‌شوند را شناختید، می‌توانیم به روش‌های درمان این مشکل بپردازیم. به طور کلی درمان خشکی دهان با روش‌های خانگی، دارویی و راهکارهای پیشنهادی در طب سنتی امکان پذیر است.

درمان خانگی خشکی دهان

• برای آنکه غدد بزاقی را تحریک به تولید بزاق بیشتر کنید، می‌توانید آبنبات‌های بدون قند را خریده و بمکید.
• مصرف عسل، شربت آبلیمو، غرغره آب و نمک را قبل از خواب فراموش نکنید.
• در کنار آنکه لازم است روزی ۸ لیوان آب بنوشید، برای درمان خشکی دهان در خانه باید میزان مصرف غذاهای آبکی همچون سوپ و انواع میوه‌ها را افزایش دهید.
• مصرف سبزیجات را در برنامه روزانه خود قرار دهید و از بخور در فضای خانه استفاده کنید.
• جویدن آدامس، به ویژه آدامس‌های بدون قند می‌توانند بزاق دهانی را تحریک کرده و میزان رطوبت را در دهان بالا ببرند.
• در طول روز تمرین کنید از طریق بینی نفس بکشید و تلاش نمایید عادت باز گذاشتن دهان را در هنگام خواب را ترک کنید.
• برای آنکه خشک شدن دهان موجب پوسیدگی دندان‌ها نشود می‌توانید از دهانشویه‌های خانگی استفاده نمایید؛ همچون چای زنجبیل و جوش شیرین.
• میزان مصرف دخانیات و الکل را به حداقل برسانید.

درمان خشکی دهان با طب سنتی

طب سنتی نخست برای معرفی روش‌های درست درمان خانگی خشکی دهان، طبع افراد را مورد بررسی قرار می‌دهد. طب سنتی معتقد است افرادی که دارای طبع سودایی یا صفراوی هستند بیشتر به این مشکل دچار می‌شوند. توصیه‌هایی از سوی این علم برای افرادی که در ناحیه زبان، گلو و دهان احساس خشکی می‌کنند مطرح شده است.

در صورتی که در این نواحی احساس خشکی می‌کنید بهتر است شربت سکنجبین بخورید و اگر فکر می‌کنید میزان بزاق دهانتان کم است خاکشیر می‌تواند برایتان مفید باشد. همچنین پیشنهاد می‌شود آب دانه به یا سبزی خرفه را برای برطرف کردن خشکی گلو و دهان غرغره کنید. شما می‌توانید برای دریافت اطلاعات بیشتر و راهکارهای موثر در حوزه طب سنتی با بهترین دکتر طب سنتی در تهران مشورت کنید.

درمان دارویی خشکی دهان

به طور کلی نمی‌توان داروهای معینی را به همه افراد پیشنهاد کرد؛ چراکه پزشک باید نخست بیمار را معاینه کرده و سابقه پزشکی او را بررسی کند. در نهایت با پی بردن به علت خشکی دهان و تشنگی و ادرار زیاد، داروی مناسب از سوی پزشک تجویز می‌شود. در اغلب مواقع داروهایی چون سویملین، پیلوکارپین و برم هگزین برای تحریک غدد بزاقی تجویز خواهند شد. برخی مواقع نیز پزشک استفاده از بزاق مصنوعی را پیشنهاد می‌کند.

حرف آخر

در این مقاله تلاش کردیم شما را با دلیل خشکی دهان و زبان و عواملی که ممکن است در این مسئله نقش داشته باشند آشنا کنیم. همانطور که گفته شد این مشکل با استفاده از روش‌های خانگی، دارویی و راهکارهای طب سنتی قابل درمان خواهد بود. در صورتی که این روش‌ها برا شما موثر نبودند و به دنبال پزشکی ماهر برای حل مشکل خود هستید می‌توانید لیست بهترین پزشکان را در وب سایت ما مشاهده کنید. دکتر گویا، بهترین پزشکان را به شما پیشنهاد می‌کند. اگر سوالی در این باره دارید می توانید در قسمت دیدگاه‌ها با ما در میان بگذارید.