رژیم غذایی نقرس

رعایت رژیم غذایی نقرس یک راهکار بسیار موثر برای مبتلایان به این بیماری است تا بتوانند علائم بیماری را تا حد زیادی کاهش داده، میزان التهاب، درد و تورم ناشی از نقرس را کم کنند و حتی موجب کاهش احتمال بروز حملات نقرس نیز شوند. اما سوالی که در این حوزه مطرح می‌شود آن است که در صورت ایتلا به نقرس مصرف چه موادی غذایی ممنوع شده و یا توصیه می‌شود؟

در ادامه بیشتر در رابطه با بهترین رژیم غذایی مخصوص بیماران مبتلا به نقرس صحبت خواهیم کرد؛ اما شما می‌توانید برای دریافت یک رژیم غذایی دقیق هفتگی و یا ماهیانه با بهترین دکتر تغذیه در تهران مشورت کنید و یا با ما تماس گرفته و از مشاوره رایگان برخوردار شوید.

نقرس چیست؟

نقرس (Gout) را می‌توان نوعی بیماری مفاصلی دانست که در نتیجه افزایش میزان اسید اوریک در بدن بروز خواهد کرد. زمانی که اسید اوریک در خون افزیش پیدا می‌کند، کریستال‌های اورات در ناحیه مفاصل شکل خواهند گرفت که موجب تورم و التهاب در مفاصل شده و در کلیه، انگشت پا و دست احساس درد را ایجاد خواهند کرد. زمانی که این بلورها شکل می‌گیرند حملات نقرسی ایجاد شده و فرد به صورت ناگهانی با درد شدید روبه رو می‌شود.

در افراد معمولی زمانی که میزان اسید اوریک افزایش پیدا می‌کند، مازاد آن توسط کلیه و از طریق ادرار دفع خواهد شد؛ اما افرادی که به نقرس مبتلا هستند با مشکل عدم کنترل تولید اسید اوریک مواجه شده و میزان آن در بدن افزایش پیدا می‌کند. برای آنکه بیماران بتوانند میزان این اسید را در بدن کاهش دهند و تولید آن را به سطح نورمال برسانند، لازم است داروهای به خصوصی را مصرف کرده و در کنار آن از رژیم غذایی نقرس پیروی کنند. در صورتی که از این کار امتناع شود فرد با حملات و دردهای شدید مفاصلی مواجه خواهد شد.

پورین چیست؟

یکی از موادی که در بدن همه موجودات، به ویژه انسان‌ها وجود دارند و افراد با مصرف غذاهای متعدد نیز آن را جذب می‌کنند، پورین (Purines) است. تجزیه پورین‌ها، از جمله عواملی که میزان اسید اوریک را در بدن بالا می‌برد،  و همزمان با تجزیه این مواد اسید اوریک ساخته خواهد شد.

بسیاری از بیماران به تاثیر مواد غذایی در افزایش اسید اوریک اعتقاد ندارند، اما باید گفته شود 15 درصد از این اسید در بدن به دلیل خوردن مواد غذایی حاوی پورین است. طبق آخرین نتایج از تحقیقاتی که در بوستون بر روی 600 نفر از بیماران مبتلا به نقرس انجام شد، افرادی که در رژیم غذایی نقرس، مواد دارای پورین کمتری جای می‌دهند، 5 برابر کمتر حملات نقرسی را تجربه خواهند کرد.

اهداف رژیم نقرس

همانطور که می‌دانید در حال حاضر درمان دقیقی برای نقرس وجود ندارد؛ از این رو تنها کاری که شما می‌توانید برای کاهش درد حاصل از بیماری انجام دهید، مصرف داروهای تجویزی به طور منظم و رعایت رژیم غذایی نقرس است. پیروی از یک رژیم غذایی مناسب، علاوه بر جلوگیری از ابتلا به نقرس و کاهش حملات آن، اهداف زیر را نیز محقق خواهد کرد.

✔️میزان مواد غذایی دارای پورین در بدن کاهش پیدا می‌کند.

✔️به تناسب اندام منتهی شده و به مرور یک عادت غذایی سالم خواهید داشت.

✔️غذاهایی که در رژیم غذایی نقرس قرار می‌گیرند، سطح اسید اوریک را کاهش خواهند داد.

✔️ از تشکیل بلورها و یا کریستال‌های اورات در مفاصل جلوگیری می‌شود.

✔️با رعایت این رژیم، می‌توان وزن را کاهش داده و شدت حملات نقرس را نیز کم کرد.

✔️رژیم غذایی مناسب، از بالا رفتن فشار خون و ابتلا به بیماری‌های قلبی و عروقی جلوگیری می‌کند.

✔️سیستم ایمنی تقویت شده و اینگونه احتمال ابتلا به سرطان و التهاب نیز کاهش پیدا خواهد کرد.

کاهش وزن برای کنترل نقرس

طبق تحقیقات انجام شده، کاهش وزن با پیروی از یک رژیم غذایی نقرس، می‌تواند کاهش اسید اوریک را به دنبال داشته و این مسئله موجب می‌شود بیماران مبتلا به نقرس کمتر دچار حمله شده و یا این حملات را با شدت کمتری تجربه کنند. شما می‌توانید در هنگام مراجعه به متخصص تغذیه، در رابطه با رژیم کاهش وزن نیز با او صحبت کنید.

غذاهای مضر برای بیماران نقرس

شاید این سوال برای شما نیز پیش آمده باشد که چه حبوباتی برای نقرس مضر است و یا برای درمان نقرس چه بخوریم و چه نخوریم؟ برخی از مواد غذایی به دلیل آنکه می‌توانند میزان اسید اوریک را در خون افزایش دهند، در تشدید بیماری و علائم آن موثر خواهند بود؛ از این رو لازم است در خوردن این مواد غذایی مراعات شده و یا مصرف آنها به طور کامل قطع شود. برخی از این مواد غذایی عبارتند از:

❌نوشیدنی‌های دارای کافئین بالا، مشروبات الکلی، نوشابه‌ها و نوشیدنی‌های شیرین

❌غذاهای چرب مانند مواد غذایی سوخاری شده، پیتزا و کیک

❌ماهی‌هایی که در دریاچه‌های کوچک رشد کرده اند

❌کاهش مصرف کالباس، سوسیس و گوشت قرمز

❌حبوباتی چون نخود، لوبیا و عدس

❌مغزهایی چون فندق، بادام و گردو

❌میوه‌هایی چون انگور، توت و تمشک

❌کاهش مصرف نمک

بیماران نقرس چه مواد غذایی می توانند بخورند؟

در جواب این سوال که برای نقرس چه بخوریم، باید گفت برای داشتن یک رژیم غذایی مناسب و درمان فوری نقرس، لازم است مصرف برخی از مواد غذایی را در برنامه روزانه و وعده‌های غذایی خود افزایش داده و میزان مصرف برخی غذاها را نیز کاهش دهید. به طور کلی موارد زیر لیست غذاهای مناسب نقرس هستند.

✅مصرف قهوه به میزان محدود و با کافئین کم

✅نوشیدن آب به میزان زیاد، به دلیل کاهش میزان اسید اوریک در بدن

✅خوردن میوه‌ها و سبزیجات دارای ویتامین c و فیبر بالا همچون پرتقال، آناناس، گلابی، سیب‌زمینی، کیوی، شلغم، کلم، هویج، کاهو، خیار، سیب، بامیه، آلبالو، گوجه‌فرنگی و برگ کلم

✅نوشیدن آب میوه‌های ذکر شده و یا نوشیدنی‌های طبیعی، چای سبز و یا آب و نبات

✅مصرف مواد کم پروتئین همچون مرغ، لوبیا، ماهی سالمون، قزل آلا، گوشت چرخ کرده، سفیده تخم مرغ، یسکوییت و شیر با مراعات و به میزان کم

دقت داشته باشید موادی همچون مرغ، گوشت، ماهی و… که نیاز به پخت دارند، باید با روغن بسیار اندک، شکر یا نمک کم پخته و مصرف شوند. همچنین دقت داشته باشید که در کنار رعایت رژیم غذایی نقرس، باید مصرف دارو را نیز ادامه دهید.

لیست غذاهای مناسب نقرس

یک نمونه از رژیم غذایی برای نقرس که توسط پزشک تغذیه تایید شده و شما می‌توانید برای مصرف مواد غذایی از آن الگو بگیرید به عبارت زیر است.

صبحانه برای نقرس

• آب
• قهوه کم کافئین
• 10 تا 15 عدد توت فرنگی تازه
• غلات بدون شکر همراه با شیر کم چرب

نهار برای نقرس

• آب
• شیر کم چرب یا آب
• 2 برش سینه مرغ همراه با خردل و یک رول سبوسدار
• سالاد سبزیجات سبز همراه با سس بالزامیک، 1 قاشق آجیل و روغن زیتون

عصرانه برای نقرس

•  یک فنجان گیلاس

شام برای نقرس

• آب
• ماست کم چرب
• یک قاچ متوسط خربزه
• ماهی سالمون برشته
• لوبیا سبز بخارپز و یا بو داده
• تا 1 فنجان پاستا سبوسدار، همراه با فلفل و روغن زیتون
• چای گیاهی (بعد از شام)

نکات مهم در رعایت رژیم غذایی نقرس

برای داشتن یک رژیم غذایی نقرس مناسب و دریافت نتیجه مثبت، لازم است چند نکته ساده را مورد توجه قرار دهید که رعایت آنها به شما در کاهش وزن نیز کمک خواهند کرد.

• مصرف آب را در طول روز به 8 تا 10 لیوان افزایش دهید.
• مصرف ماهی را به طور کامل کنار بگذارید، اما می‌توانید به جز صدف، ماهی تن، ساردین و یا ماهی‌های رشد کرده در دریاچه‌های کوچک و انواع ماهی‌های دیگر را مصرف کنید.
• در جواب این سوال که آیا مرغ برای نقرس ضرر دارد باید گفته شود، گوشت سفید نسبت به گوشت قرمز از پروتئین کمتری برخوردار است، از این رو می‌توانید گوشت سفید را به میزان کم مصرف کنید.
• بهتر است تا حد امکان به سراغ مصرف کلیه و جگر مرغ، گاو و گوسفند نروید.
• به جای نوشیدنی‌های دارای فروکتوز بالا و شربت ذرت، به سراغ نوشیدنی‌های طبیعی بروید.
• شما می‌توانید از رژیم غذای پالئو به دلیل داشتن حداقل مواد فرآوری شده پیروی نمایید.
• بهتر است مصرف تنقلاتی چون چیپس، پفک و شکلات را به حداقل برسانید.
• بهتر است میزان مصرف لبنیات پر چرب را نیز تا حد زیادی کاهش دهید.

در جواب این سوال که آیا برنج برای نقرس ضرر دارد، باید بگوییم مصرف این ماده ممنوع نیست، اما بهتر است میزان آن در برنامه روزانه به حداقل برسد.

چه غذاهایی اسید اوریک را بالا می‌برد؟

برخی مواد غذایی به دلیل آنکه می‌توانند سطح اسید اوریک را در بدن بالا ببرند، در افزایش حملات و علائم بیماری نقرس موثر خواهند بود. مواد غذایی چون:

• نوشابه‌های شیرین کننده و دارای فروکتوز بالا
• مشروبات الکلی
• گوشت قرمز
• صدف

بهترین نوشیدنی برای نقرس چیست؟

بهترین نوشیدنی برای درمان نقرس آب است. این نوشیدنی نه تنها از تشکیل سنگ کلسیم اورات در کلیه جلوگیری می‌کند، به هیدراته ماندن بدن انجامیده و کمک می‌کند مقدار زیادی اسید اوریک از بدن خارج شود.

در رژیم نقرس باید چقدر آب نوشید؟

آب برای افراد مبتلا به نقرس یک ماده ضروری است؛ اما برای تعیین میزان آب مورد نیاز بدن بیمار، باید به عواملی همچون سطح فعالیت، جنسیت، سن و شرایط جوی توجه شود. به طور کلی مصرف روزانه حداقل دو لیتر (معادل 4 لیوان) آب در طول روز ضروری است.

بهترین برنامه غذایی نقرس‌ کدام است؟

برای معرفی یک برنامه غذایی نقرس مناسب به عنوان بهترین رژیم، نخست لازم است شرایط بیمار و وضعیت بیماری او بررسی شود و سپس با توجه وزن بیمار، مواد غذایی مناسب در رژیم غذایی قرار گیرد.

رژیم غذایی نقرس اشتباه خطرناک است؟

متاسفانه باید گفت بله؛ در صورتی که مواد غذایی اشتباهی در برنامه غذایی بیمار قرار بگیرد، ممکن است موجب افزایش علائم بیماری شده و حتی این مسئله جان بیمار را تهدید کند. به همین خاطر است که همواره پیشنهاد می‌شود برای اطلاع از یک رژیم غذایی نقرس، از یک متخصص کمک بگیرید.

آیا رژیم بیماران نقرسی رژیم کاهش وزن است؟

به طور کلی کاهش وزن جزو اهداف اصلی رژیم غذایی نقرس نیست؛ اما از آنجایی که مواد موجود در این رژیم در دسته خوراکی‌های ضد التهاب قرار می‌گیرند، ممکن است کاهش وزن را به دنبال داشته باشند.

درمان نقرس با رژیم غذایی ممکن است؟

خبر خوش برای شما آن است که بله، با پیروی از یک برنامه غذایی و رژیم مناسب می‌توان نقرس را درمان کرد. همانطور که گفته شد بیماری نقرس در نتیجه تجمع اسید اوریک در بدن، فرد را درگیر می‌کند؛ از این رو شما می‌توانید با مصرف خوراکی‌های کنترل کننده اسید اوریک، بیماری را درمان کنید.

اسید اوریک کدام غذاها بالا است؟

از اصلی‌ترین مواد غذایی دارای اسید اوریک بالا که مصرف آنها توسط بیماران باید با مراعات همراه باشد عبارتند از:

• الکل
• لوبیا
• عدس
• گوشت قرمز
• ماهی‌های چرب
• فندق
• بادام
• پسته

آیا می شود به طور موقت رژیم نقرس را رعایت کرد؟

در صورتی دستور پزشک، پیروی موقت از برنامه غذایی بوده باشد، بله می‌توان طی مدت زمان مشخصی از این برنامه استفاده کرد تا حملات و علائم بیماری کاهش یابد.

آیا حبوبات برای نقرس ضرر دارد؟

درست است که لوبیا، نخود فرنگی، نخود، عدس و عدس سبز فیبر و پروتئین بالایی دارند، اما از آنجایی که دارای مقدار زیادی پورین هستند، ممکن است برای بیماران مبتلا به نقرس مضر باشند. شما می‌توانید در صورت مصرف این مواد از نکاتی همچون استفاده از روش پخت درست، کاهش مصرف، عدم استفاده از مواد دارای پورین در کنار این حبوبات و نداشتن حساسیت به پورین را مورد توجه داشته باشید.

قارچ برای نقرس ضرر دارد یا نه؟

قارچ‌ها نیز در دسته مواد غذایی دارای پورین فراوان قرار می‌گیرند که می‌توانند برای بیماران مبتلا به نقرس مضر باشند. با آنکه قارچ پخته شده دارای پورین نسبتا کمتری است، اما با این حال از آنجایی که بسیاری از بیماران نسبت به قارچ حساسیت دارند و یا مصرف این ماده غذایی موجب شروع درد در آنها می‌شود، مصرف آن را پیشنهاد نمی‌کنیم.

آیا مرغ برای نقرس ضرر دارد؟

خوشبختانه باید گفت، مرغ به دلیل پروتئین فراوان و پورین بسیار کمی که دارد، یک ماده مفید برای افراد مبتلا به نقرس به شمار می‌آید. شما می‌توانید این ماده غذایی را به صورت کباب شده، بخارپز و یا آبپز شده مصرف کنید. دقت داشته باشید که پوست و چربی مرغ حاوی مقدار زیادی پورین است و بیماران از مصرف آن منع شده‌اند.

سخن آخر

در این مقاله تلاش کردیم اطلاعات کاملی را در رابطه با رژیم غذایی نقرس با شما در میان بگذاریم. پیشنهاد می‌شود برای دریافت یک برنامه هفتگی و یا ماهیانه دقیق با یک دکتر تغذیه مشورت کنید و اگر پزشکی را در این زمینه نمی‌شناسید، می‌توانید لیست بهترین متخصصان را در سایت ما مشاهده کنید. مجموعه دکتر گویا در تلاش است، بهترین پزشکان را به شما معرفی کند. در صورتی که سوالی در این حوزه دارید می‌توانید سوال خود را در قسمت دیدگاه‌ها با ما در میان بگذارید.