چگونه کودکان را به کتاب خواندن علاقه مند کنیم؟

یکی از بهترین هدایایی که می‌توانید به یک کودک بدهید تا در تمامی طول عمر همراه او بوده و برای او کاربرد داشته باشد، افزایش بهره هوشی است که با علاقمند کردن کودک به کتاب ممکن خواهد بود. کتاب خواندن برای کودکان و یا تشویق آنها به کتاب‌خوانی نه تنها افزایش بهره هوشی را در پی خواهد داشت، بلکه قدرت تحلیل و درک مطلب را نیز در کودک افزایش می‌دهد؛ اما اولین نکته‌ای که در این باره باید به آن توجه داشته باشید، توضیح فواید کتاب خواندن برای کودکان و بکارگیری نحوه تشویق علاقه مند کردن کودکان به کتاب است که در ادامه به طور کامل از دیدگاه بهترین دکتر اطفال در تهران، در این باره صحبت خواهیم کرد.

چگونه کودکان را به کتاب خواندن تشویق کنیم؟

حال که اهمیت کتاب خواندن برای کودکان را برای فرزندتان توضیح دادید، می‌توانید با گام برداشتن به سمت چند ایده ساده، تاثیر این روش‌ها را اثبات نمود. در ادامه بهترین روش‌های علاقمند کردن کودک به کتاب را معرفی خواهیم کرد.

1. برپایی کلوپ کتابخوانی و علاقمند کردن کودک به کتاب

برپایی کلوپ دوستانه و یا خانوادگی بهترین ایده برای کتابخوانی کودکان است. کودکان هیجان و رقابت را دوست دارند؛ اما باید به گونه‌ای باشد که کودک احساس کم بودن یا ضعف نکند. شما می‌توانید از دوستان کودک و یا افراد خانواده دعوت کنید در این کلوپ شرکت کرده و یک کلوپ کتابخوانی همراه با بازی راه بیاندازید.

2. کتاب خواندن برای کودک با صدای بلند

کودکان در ذهن خود هر آنچه را که می‌شنوند را تحلیل خواهند کرد و برخلاف تصور عموم، همه اتفاقات اطراف خود را درک می‌کنند. شاید کودک نتواند جوابی برای تصورات ذهنی خود پیدا کند، ولی هر چیزی که می‌شنود در افزایش توانایی ادراک آنها تاثیر خواهد داشت. پس بهتر است کتابی را که برای کودک مناسب می‌دانید را با صدای بلند (به گونه‌ای کودک بشنود) بخوانید.

3. تشویق کودک به مطالعه با کتاب های صوتی

اگر کودک شما به شنیدن بیشتر از خواندن علاقه دارد، بهتر است برای او کتاب صوتی تهیه کنید. بسیاری از افراد گوش دادن به کتاب‌های صوتی را مطالعه نمی‌دانند، در حالی که این تصور اشتباه بوده و گوش دادن به کتاب صورتی نه تنها برای کودک لذتبخش است، بلکه به او در روایی کلامی و بهتر صحبت کردن کمک می‌کند.

4. عادت دادن کودک به کتاب خواندن قبل از خواب

کتاب خواندن قبل از خواب یک عادت پسندیده است که نه تنها ادامه این عادت در بزرگسالی را به دنبال دارد، بلکه رابطه والدین با کودک را تقویت می‌کند. از سوی دیگر کمک می‌کند کودک بعد از گذراندن یک روز شلوغ، به آرامش رسیده و خواب راحت‌تری داشته باشد.

5. علاقمند کردن کودک به کتاب با کتابخوانی همراه او

اینکه تنها به فرزند خود بگویید کتاب بخواند و یا تصاویر کتاب‌ها را ببیند برای علاقه مند کردن کودک به کتاب کافی نیست. برای آنکه به صورت اصولی بتوانید برای کودک کتاب خوانده و یا او را تشویق به این کار کنید، لازم است خود نیز در کنار او نشسته و برای او کتاب بخوانید و یا او را در کتاب خواندن همراهی کنید.

برای کتاب خواندن با کودک وقت گذاشته و به سرعت از صفحات خوانده شده رد نشوید. بعد از مطالعه هر صفحه از کتاب، با کمک کودک، مطالب خوانده شده را با یکدیگر تحلیل کرده و از کودک در این باره سوال کنید. این مسئله، قدرت تحلیل کودک را افزایش می‌دهد.

6. ماجراجویی در کتابخانه با کودکان

کودکان علاقه زیادی به فضاهای باز دارند که بتوانند در میان حجم زیادی کتاب‌های متنوع، کتاب مورد علاقه خود را پیدا کنند. کتابخانه‌ها دارای تعداد زیادی کتاب هستند که می‌توانند کودک را ترغیب به مطالعه کنند. شما می‌توانید از ماجراجویی در کتابخانه برای پی بردن به علایق و سلایق کودکتان نیز آشنا شوید.

7. ورق زدن کتاب توسط کودک او را ترغیب به کتابخوانی می کند

شاید برای شما نیز پیش آمده باشد که کودک در هنگام کتاب خواندن توجه چندانی به خواندن متن ندارد و تنها دوست دارد کتاب را ورق زده و تصاویر آن را مشاهده کرده و یا ورق زدن برگه را تمرین کند. این مسئله ممکن است برای والدین خسته کننده باشد و آنها را از ادامه کتاب خواندن منصرف کند.

دقت داشته باشید شما نباید به طور مداوم جلوی کودک را برای ورق زدن کتاب بگیرید؛ چراکه فرصت لذت بردن از تجربه کتاب خواندن را از او می‌گیرید. اگر کودک می‌خواهد کتاب را ورق بزند، او را دلسرد نکنید و مانع او نشوید؛ اما تلاش کنید در رابطه با هر صفحه با او صحبت کرده و کم کم مدت زمان ماندن در هر صفحه را بیشتر کنید تا علاقمند کردن کودک به کتاب اتفاق بیافتد.

8. داشتن مجموعه ای متنوع از کتاب ها در خانه

یک کتابخانه هر چند کوچک در اتاق کودک ایجاد کرده و آن را مملو از کتاب‌های متنوع و کودکانه کنید. این کتابخانه لازم نیست چندان بزرگ باشد و تنها کافی است کتاب‌های موجود در دسترس و در دیدرس کودک باشند. دقت داشته باشید کتاب‌ها باید متنوع بوده و از کتاب‌های تصویری، غیر تصویری گرفته تا کتاب‌های داستانی و  غیر داستانی در کتابخانه موجود باشد تا کودک با توجه به علاقه خود، کتاب مورد نظر را انتخاب کند. وجود کتاب‌های متنوع در علاقمند کردن کودک به کتاب بسیار موثر است.

9. افزایش علاقه کودک به کتاب با انتخاب موضوع توسط او

اجازه دهید موضوع کتاب و یا نوع ابزار مطالعه توسط کودک انتخاب شود؛ به عنوان مثال اگر کودک شما به مطالعه کتاب صوتی و یا تصویری علاقه دارد، به سلیقه او احترام بگذارید؛ چراکه این مسئله نشان می‌دهد کتاب‌های انتخابی در علاقمند کردن کودکان به کتاب موفق بوده اند. البته دقت داشته باشید، موضوع باید متناسب با سن و روحیه کودک باشد و در صورتی که انتخاب او، کتابی نامناسب است، طبیعتا باید مانع مطالعه آن شوید.

10. تعیین محلی برای کتاب خواندن

پیشنهاد می‌کنیم محلی را در خانه و ترجیحا در اتاق خواب برای کتاب خواندن همراه با کودکان حاظر کنید و چند بالش و وسایل مورد علاقه کودک را در آن قسمت قرار دهید تا کودک راحت باشد و به محض مشاهده آن فضا، انگیزه برای درس خواندن را بیابد.

11. قطع کردن کتابخوانی برای کودک بعد از یادگیری خواندن، ممنوع

حتی اگر کودک خواندن و نوشتن را یاد گرفته است و خود می‌تواند کتاب بخواند، نباید کتابخوانی همراه او را کنار بگذارید. افزایش سن کودک از اهمیت کتاب خواندن همراه با او کم نمی‌کند و شما می‌توانید همواره یک قدم جلوتر از کودک حرکت کرده و به عنوان مثال اگر او توانایی خواندن کتاب‌های ساده و روان را دارد، شما برای او کتاب‌هایی را بخوانید که دارای کلماتی کمی پیچیده‌تر است. اینکار دامنه کلمات کودک را افزایش داده و رابطه میان شما و فرزندتان را تقویت می‌کند.

12. افزایش علاقه به کتابخوانی کودک با انجام فعالیت‌های مرتبط

بسیاری از کودکان علاقه دارند همچون شخصیت‌های داستانی مورد علاقه خود رفتار کنند و این برای علاقمند کردن کودک به کتاب خوب است. شما می‌توانید برای ترغیب کتاب خواندن برای کودک، از او بخواهید تصور خود را از شخصیت‌های داستان بر روی کاغذ کشیده و یا صحنه‌ای از کتاب را با یک دیگر اجرا کنید.

13. کتاب خواندن والدین در حضور کودکان

این مسئله که شما فردی کتابخوان باشید و با عنوان الگو در ذهن کودک شناخته شوید، تاثیر زیادی در مزایای کتاب خواندن برای کودک دارد. کودکان دوست دارند هر چیزی را که می‌بینند، تکرار کنند و مطمئن باشید اگر شما را در حال مطالعه روزنامه، مجله و یا کتاب ببینند، از شما الگو خواهند گرفت.

14. تشویق کودکان به کتاب خواندن با قانون اول کتاب، بعد فیلم

در کتاب خواندن برای نوزادان یا کودکان، نخست به سراغ کتاب‌هایی بروید که دارای فیلم هستند. اینگونه می‌توانید کودک را تشویق به مطالعه کتاب کرده و در نهایت فیلم آن را تماشا کنید. تماشا فیلم با کودک، در فضایی تاریک و با خوردن خوراکی، برای کودکان بسیار لذتبخش است.

15. اجبار به خوانش متن ممنوع

قدرت تحلیل ذهنی همه کودکان با یکدیگر متفاوت است و به هیچ عنوان نمی‌توان گفت یک کودک به محض رسیدن به سن به خصوصی، توانایی ذهنی به خصوصی خواهد داشت و این مسئله در رابطه با توانایی خوانش نیز صدق می‌کند. پس به هیچ عنوان کودک را در خوانش و درک کتاب تحت فشار نگذاشته و مجبور به کتابخوانی نکنید. در زمینه تشویق کودکان به کتاب خواندن، باید با صبر و حوصله پیش بروید و تنها از روش‌های تشویقی کمک بگیرید. پس اجبار به خوانش کتاب در تشویق کودک به کتاب خواندن ممنوع.

16. جشن تولد برای نویسندگان و علاقمند کردن کودک به کتاب 

شاید این پیشنهاد از نظر شما خنده‌دار و عجیب به نظر برسد، اما جشن تولد گرفتن برای نویسندگان نشان‌دهنده اهمیت و ارزشی است که شما برای کتاب و نویسنده قائل هستید و این مسئله بر روی عقیده و علاقمند کردن کودک به کتاب تاثیر می‌گذارد. شما می‌توانید یک جشن کوچک ترتیب داده و چند تا از دوستان کودک را دعوت کرده و با یکدیگر فیلم، رزومه و کتاب‌های نویسنده را مرور کنید.

17. افزایش علاقه کودکان به کتاب با استفاده از بازی لغات

اگر کودک شما به تازگی خواندن و نوشتن را یاد گرفته است، می‌توانید با او بازی لغات را تمرین کنید؛ به این گونه که یک مجله و یا روزنامه را در مقابل خود و کودک قرار دهید و از او بخواهید کلماتی را که می‌تواند بخواند را مشخص کند و یا توجه او را به یک پاراگراف از روزنامه جلب کرده و از او بخواهید یک کلمه را که در آن قسمت از متن هست، بیاید.

فواید کتاب خواندن برای کودکان

اولین گام برای علاقمند کردن کودکان به کتاب خواندن، توضیح فواید کتابخوانی برای کودک است. شاید فکر کنید که کودک هیچ درکی از تاثیرات اینکار ندارد و او چیزی متوجه نخواهد شد؛ در حالی که اینطور نیست. کودک شاید تمامی حرف‌های شما را درک نکند؛ اما بخشی از آنها را فهمیده و اینکار در شکل‌گیری شخصیت او تاثیر می‌گذارد و میل و رغبت او را به مطالعه افزایش خواهد داد. به طور کلی از دیدگاه روانشناسانه، اصلی‌ترین فواید کتابخوانی برای فرزندان به عبارت زیر است.

• بهبود مهارت‌های شنیداری
• رشد زبانی و شناختی
• افزایش دامنه توجه
• گسترش دایره واژگان کودک
• رشد اجتماعی و عاطفی
• تقویت پیوند میان والد و کودک
• یاد گرفتن درس های زندگی
• پرورش خلاقیت با کتاب خواندن برای کودک

چرا فرزندم کتاب خواندن را دوس ندارد؟

عدم علاقه کودک به کتاب خواندن یک مشکل شایع بوده که به طور قطع دارای علت است. برای آنکه بتوانید برای علاقمند کردن کودک به کتاب اقدام کنید، در مرحله اول لازم است علت‌یابی کرده و دلایلی که موجب زده شدن کودک از کتاب شده را بیابید و با توجه به این علل و با کمک گرفتن از بهترین روانشناس در تهران، این مشکل را برطرف کنید. به طور کلی در اغلب مواقع، موارد زیر اصلی‌ترین دلایل کتاب نخواندن و عدم علاقه به کتابخوانی کودک هستند.

• نمی‌تواند به خوبی متن کتاب را بخواند.
• در هنگام خواندن مورد تمسخر و یا سرزنش قرار گرفته است.
• این کار را نوعی وقت تلف کردن و یا امری طاقت فرسا می‌داند.
• کودک مجبور به کتاب خواندن شده و یا مورد تهدید قرار گرفته است.
• به موضوع کتاب‌های خود علاقه‌ای ندارد و  از خواندن آنها لذت نمی‌برد.
• مشکل تمرکز داشته و یا بیش فعال است.

سخن نهایی

در این مقاله تلاش کردیم به طور کامل در رابطه با فواید کتاب خواندن همراه با کودکان و نحوه علاقمند کردن کودک به کتاب را بیان کنیم. اگر همچنان سوالی در این حوزه دارید می‌توانید با کارشناسان ما در مجموعه دکتر گویا تماس گرفته و مشاوره رایگان دریافت کنید و یا سوال خود را در قسمت دیدگاه‌ها با ما در میان بگذارید تا کارشناسان ما در اولین فرصت به آن پاسخ دهند.