کودکان در هر سنی چقدر به خواب نیاز دارند؟

میزان خواب کودک یکی از عوامل تاثیر پذیر از سن کودکان است. به طور کلی میزان مناسب خواب با توجه به سن کودکان می‌تواند متغیر باشد. همانطور که می‌دانید چرخه خواب ما با توجه به ریتم شبانه روزی تنظیم می‌شود؛ اما این مسئله در رابطه با کودکان کمی متفاوت است. میزان خواب نوزادان تازه متولد شده به دلیل نداشتن ساعت بیولوژیکی داخلی و ریتم شبانه روزی، منظم نیست؛ از این رو، نوزادان اغلب تنها 6 تا 10 ساعت از روز را بیدار هستند و حدود 14 تا 18 ساعت می‌خوابند. حال با افزایش سن و رشد نوزاد این چرخه خواب تنظیم شده و میزان خواب کودک نیز کاهش پیدا می‌کند؛ اما سوال اینجاست میزان خواب مورد نیاز کودک در سنین مختلف چقدر است؟ بهترین دکتر اطفال در تهران به این سوال پاسخ خواهد داد.

میزان خواب کودک در سنین مختلف باید چقدر باشد؟

همانطور که در مقاله «نوزاد چند ساعت میخوابد نی نی سایت» اشاره شده، خواب یکی از اصلی‌ترین نیازهای افراد در تمامی دوره‌ها زندگی است که می‌تواند سلامت جسمی و روانی افراد را تضمین کند. داشتن خواب کافی در طول روز چه برای کودکان و چه برای بزرگسالان می‌تواند تاثیر زیادی بر خلق و خو، کیفیت کارهای روزانه و میزان انرژی بدن داشته باشد و این تاثیرات بر روی کودکان بیشتر خواهند بود. به طور کلی جدول میزان خواب کودکان و نوزادان به عبارت زیر است:

ماه اول تولد: 15 تا 16 ساعت در روز

کودک در ماه اول تولد مدت زمانی طولانی در خواب است؛ اما این مدت زمان کاملا پیوسته و مداوم نیست. اغلب کودکان در بدو تولد و تا یک سالگی به 15 تا 16 ساعت خواب نیاز دارند که در صورتی کودک نارس باشد، میزان خواب نوزادان نارس می‌تواند حتی بیشتر باشد و به 18 ساعت هم برسد. خواب کودکان در این سن هیچ الگوی مشخصی نداشته و ممکن از خواب مداوم آنها از چند دقیقه تا چند ساعت باشد و تنها برای خوردن شیر از خواب بیدار شوند.

نوزاد 1 تا 4 ماهه: 14 تا 15 ساعت در روز

از حدود 5 _ 6 هفتگی الگوی خواب کودک شروع به نظم گرفتن کرده و کمی از آن نامنظم بودن روند خواب کاسته شده و گیجی شب و روز کم می‌شود. به طور کلی کودک در 1 تا 4 ماهگی خواب مداوم‌تری را تجربه کرده و در طول روز ممکن است 14 تا 15 ساعت بخوابد و حتی گاهی این میزان خواب کودک، به 17 ساعت برسد.

نوزاد 4 تا 12 ماهه: 14 تا 15 ساعت در روز

به نقل از PubMed، از 4 ماهگی به بعد، الگوی خواب در کودکان تغییر کرده و برخی از نوزادان میزان خواب خود را به 12 ساعت رسانده و برخی، روند گذشته را دنبال می‌کنند و 14 تا 15 ساعت می‌خوابند. به طور کلی در این سن، کودک رفتارهای اجتماعی بیشتری داشته و الگوی خواب کودکان کمی به بزرگسالان شبیه می‌شود.

جالب است بدانید کودکان قبل از 4 ماهگی حدود 3 مرتبه خواب کوتاه و سبک در حد چرت زدن دارند که بعد از 4 ماهگی، به مرور این تعداد دفعات به 2 بار می‌رسد و کودک توانایی تنظیم خواب شبانه را خواهد داشت. فرزندتان اغلب یک چرت کوچک در حدود ساعت 9 صبح، یک خواب 2 تا 3 ساعته در نیمه روز و ظهر داشته و یک خواب کوتاه نیز حدود ساعت 5 خواهد داشت و به مرور یکی از این مراتب خواب حذف خواهد شد. البته زمان و طول خواب در افراد مختلف می‌تواند متفاوت باشد.

کودک 1 تا 3 ساله: 12 تا 14 ساعت در روز

کودک با رد شدن از سن یک سالگی، فعالیت بیشتری در طول روز داشته و میزان خواب او کاهش پیدا خواهد کرد. با گذشت از 18 ماهگی، به مرور دو مرتبه از خواب روزانه کودک حذف شده و کودک تنها یک مرتبه در روز، اما حدود 1 تا 3/5 ساعت می‌خوابد. متوسط خواب روزانه میزان خواب کودک ۲ساله حدود 12 تا 14 سال است که اغلب آنها با مقاومت در برابر خواب، تنها 10 ساعت به خواب می‌روند. در این سن کودکان از اوایل شب و طی ساعات 7 تا 9 به خواب رفته و اغلب 6 تا 8 ساعت خواب مداوم را تجربه می‌کنند.

کودک 3 تا 6 ساله: 10 تا 12 ساعت در روز

با گذشت از سن 3 سالگی، به مرور اختلالات خواب کاهش پیدا کرده و نخست کودکان همان روند سابق، یعنی داشتن خواب طولانی در شب و یک مرتبه خواب در طول روز را دنبال می‌کنند، اما در اندازه گیری میزان خواب مناسب کودک ۵ ساله، نشان می‌دهد کودک تنها در طول شب خوابیده و خواب روزانه را نخواهد داشت و کم کم متوسط میزان خواب کودک ۶ ساله به 9 تا 10 سال می‌رسد.

کودک 7 تا 12 ساله: 10 تا 11 ساعت در روز

با شروع دوره تحصیل و با وجود افزایش فعالیت‌های روزانه، ساعت خواب کودکان مدرسه ای تغییر می‌کند و کودک محصل در طول روز به 10 تا 11 ساعت خواب نیاز دارد که این خواب را به صورت پیوسته در شب تجربه خواهد کرد. اغلب در این دوران، کودکان با توجه به ساعات خواب والدین و عوامل متعددی، ممکن است از ساعت 7 تا 10 شب به خواب رفته و به صورت مداوم تا صبح بخوابند.

چرا نوزادان زیاد می خوابند؟

نوزادان نیاز دارند حدود نیمی از ساعات شبانه روز را در خواب باشند؛ چراکه اینکار به رشد مغز کمک می‌کند. داشتن خواب کافی این امکان را برای مغز نوزاد فراهم می‌کند که شبکه‌های عصبی را ایجاد کرده و فعالیت‌های مغز همچون قدرت تفکر و یادگیری را تقویت کند. کمبود خواب در کودکان می‌تواند اختلال در روند رشد مغز و عدم تقویت بسیاری از فعالیت‌های مغزی را به دنبال داشته باشد.

آیا خواب زیاد نوزاد نشانه خطر است؟

در صورتی که کودک شما به ویژه در اوایل تولد، بیش از 17 ساعت بخوابد و میزان خواب کودک زیاد باشد و این مسئله در روند شیر خوردن او تاثیر بگذارد، نیاز به پیگیری و درمان دارد. به طور کلی یک نوزاد باید در طول روز 8 مرتبه شیر بخورید و کاهش این تعداد دفعات شیر خوردن، می‌تواند در وزن گرفت و روند رشد نوزاد اختلال ایجاد کند. علاوه بر این مسئله، بروز موارد زیر نیاز به پیگیری دارد:

• بی‌علاقگی به غذا خوردن
• بی‌حالی کودک بعد از بیدار شدن
• عصبانیت شدید نوزاد بعد از بیداری
• علائم کم‌آبی همچون پوشک کم خیس، ادرار تیره، گریه بدون اشک و ترک خوردن لب‌ها

تنظیم ساعت خواب کودک در سنین پایین

همانطور که گفته شد، بهداشت خواب کودک بسیار دارای اهمیت بوده و می‌تواند تاثیر زیادی در خلق و خو و عملکرد ذهنی افراد داشته باشد. پیشنهاد می‌شود مدتی تایم خواب و بیداری کودک را در یک دفترچه یادداشت کرده و حتما در هنگام مراجعه به پزشک، اطلاعات یادداشت کرده را در اختیار پزشک قرار دهید.

اینکار به متخصص کمک می‌کند روند خواب نوزاد را بررسی کرده و با توجه به سخت به خواب رفتن و یا خوابیدن آسان نوزاد، از روش درمانی مناسبی کمک بگیرد. دقت داشته باشید عدم اهمیت دادن نسبت به این مسئله ممکن است در آینده مشکلات جبران ناپذیری را برای کودکان به دنبال داشته باشد.

۱۰ نشانه که به شما می گوید ساعت خواب کودکان کافی نیست

اگر شما به تازگی مادر شده باشید و یا فرزند تازه متولد شما با فرزندان قبلی تفاوت زیادی داشته باشد، ممکن است تشخیص ساعت و میزان خواب کودک برایتان دشوار باشد. شما می‌توانید با مشاهده علائم زیر به فرا رسیدن ساعت خواب کودکان پی ببرید:

1. بی‌تابی
2. افسردگی
3. بی‌توجهی
4. بیش‌فعالی
5. تحریک‌پذیری
6. نوسانات خلقی
7. رفتار پرخاشگرانه
8. تصمیمات ناگهانی
9. مشکل در بیدار شدن به موقع
10. خواب‌آلودگی بیش از حد در طول روز

اگر کودک به اندازه کافی نخوابد چه کار باید کرد؟

شاید این آمار برایتان عجیب به نظر برسد، اما به نقل از متخصصان مجموعه دکتر گویا، حدود 25 درصد از کودکان امروزه با کمبود خواب و یا خواب آلودگی بیش از اندازه در طول روز مواجه هستند. در صورتی که این مسئله درمان و رفع نشود ممکن است در آینده کودک تاثیر داشته و عوارضی را در دوران نوجوانی و جوانی به دنبال داشته باشد.

به همین خاطر لازم است نخست یک فضای آرام و راحت را برای خوابیدن کودک فراهم کنید و ساعات خواب و بیداری او را بررسی کنید و برای جلوگیری از عوارضی که ممکن است بروز کند، حتما به متخصص اطفال مراجعه کنید.

راهکارهایی برای به خواب رفتن کودک تازه متولد شده

برای آنکه به کودک خود کمک کنید خواب بهتری داشته باشد و میزان خواب کودک را اندازه گیری کنید، توصیه می‌شود چند راهکار ساده را در گوشه ذهن خود داشته باشید:

• علائم خواب آلودگی کودک همچون گریه کردن، خمیازه کشیدن، اذیت کردن، کشش بدن و مالیدن چشم‌ها بشناسید و در صورت بروز آنها، به کودک برای داشتن خوابی راحت کمک کنید.
• زمان چرت زدن کودک را کم نکنید و تلاش نکنید چرخه خواب طبیعی او را بهم بریزید؛ چراکه این مسئله کیفیت خواب کودک را کاهش داده و عوارضی را به دنبال خواهد داشت.
• از یک روش ساده همچون حمام کردن، خواندن، آواز خوانی، تکان خوردن، نوازش، نواختن موسیقی نرم و ماساژ ملایم، به عنوان روتین برای به خواب رفتن کودک در شب استفاده کنید.
• در صورتی که کودک شما بی‌خواب می‌شود و سخت به خواب می‌رود و یا نمی‌دانید دلیل بی‌خوابی و مشکل در به خواب رفتن او چیست، حتما به پزشک مراجعه نمایید.

آیا چرت زدن برای کودکان طبیعی است؟

بله، 3 تا 4 ساعت چرت زدن کودک در 2 تا 3 مرتبه امری طبیعی است. البته این مسئله با افزایش سن کاهش پیدا خواهد کرد و تعداد دفعات چرت زدن خود کم می‌شود و این روند ممکن است تا 5 سالگی ادامه داشته باشد. جالب است بدانید از آنجایی که چرت زدن به تثبیت بسیاری از خاطرات خاص کودک کمک می‌کند و حافظه عمومی‌ را برای یادگیری و رشد مغز آماده می‌کند؛ پس سعی نکنید میزان خواب کودک را دستکاری کنید.

سخن نهایی

در انتها، تمام تلاش خود را کردیم در این مقاله به طور کامل در رابطه با میزان خواب کودکان و بهداشت خواب از اوایل نوزادی تا اواخر کودکی صحبت کرده و به سوالات شما در این حوزه پاسخ دهیم. در صورتی که سوالی در این حوزه دارید می‌توانید در قسمت دیدگاه‌ها با ما در میان گذاشته و یا با کارشناسان ما تماس گرفته و از مشاوره رایگان برخوردار شوید.