علائم کمبود کلسیم در بدن

کلسیم یکی از مواد معدنی ضروری برای بدن بوده که به هیپوکلسمی معروف است. به طور کلی کمبود کلسیم همچون کمبود دیگر ویتامین‌ها و مواد معدنی بوده و با عوارضی برای بدن همراه است که امکان دارد با ضعف عضلات، استخوان‌ها، دندان‌ها، سلول‌ها و سلول‌های عصبی همراه باشد و در نتیجه به خستگی مداوم، افسردگی، اختلالات روحی، اختلال خواب و مشکلات قلبی را به دنبال داشته باشد. از آنجایی که حتی کوچک‌ترین کمبود کلسیم در بدن با عوارض قابل توجهی همراه خواهد بود، تشخیص به موقع، درمان و یا حتی جلوگیری از بروز این کمبود امری ضروری است. اما سوال اینجاست علائم کمبود کلسیم چیست و چگونه می‌توان آن را تشخیص داد؟ در ادامه به این سوال پاسخ خواهیم داد. با دکتر گویا همراه باشید.

نشانه های کمبود کلسیم چیست؟

هیپوکسمی (hypoxemia) یا کمبود کلسیم در بدن، در مواقعی بروز می‌کند که کلسیم مورد نیاز استخوان‌ها، اعصاب، عضلات، قلب و دندان‌ها تامین نشده و در نتیجه بدن با علائم جبران ناپذیری رو به رو شود. به طور کلی این علائم می‌تواند از خفیف تا شدید طبقه بندی شده و در نهایت نشانه‌هایی همچون موارد زیر را بروز دهد:

خستگی به دلیل کمبود کلسیم در بدن

خستگی یکی دیگر از علائم کمبود کلسیم است که می‌تواند ناشی از عدم تنظیم ضربان قلب، لخته‌شدن خون، انقباض عضلات و کاهش سرعت انتقال پیام‌های عصبی به مغز و از مغز به عضلات باشد و در نتیجه کم شدن کلسیم در بدن ظاهر خواهد شد.

کمبود کلسیم، عامل علایم پوستی

یکی از علائم کمبود کلسیم در بدن که بسیاری از افراد آن را تجربه کرده‌اند، مشکلات پوستی است. کمبود این ماده معدنی ناخن‌ها را دچار ضعف، پوسته پوسته و شکستگی قرار داده و یا خشکی، خارش، پسوریازیس و اگزما را به دنبال خواهد داشت.

سندرم پیش از قاعدگی (PMS)

شاید عجیب باشد، اما مطالعات نشان داده‌اند، اغلب افرادی که کمبود کلسیم را به طور قابل توجهی تجربه می‌کنند، علائم PMS یا سندرم پیش از قاعدگی را نیز با شدت بیشتری تحمل می‌کنند. نبود این ماده معدنی می‌تواند شدت گرفتگی و انقباضات عضلات را بیشتر کرده و تغییرات خلق و خو را به دنبال داشته باشد.

دردهای عضلانی و گرفتگی

به نقل از healthline، عضلات از جمله اصلی‌ترین اعضای بدن هستند که به دلیل کمبود کلسیم ممکن است آسیب ببینند. از آنجایی که کلسیم در بهبود فرایند انتقال پیام‌های عصبی نقش دارد، انقباض و انبساط عضلات را کنترل کرده و در صورت کمبود این ویتامین معدنی ممکن است در فرایند انتقال پیام‌های عصبی اختلال ایجاد شده و در نهایت به ضعف و گرفتگی عضلات ختم شود.

لازم به ذکر است، دردهای عضلانی ناشی از کمبود کلسیم تنها یک نقطه از بدن را درگیر نمی‌کنند، بلکه ممکن است موجب ضعف بازوها، ساق پا و ران شوند. بسیاری از افراد بعد از آنکه با این علائم رو به رو شدند، برای کاهش مشکل به سراغ تمرینات بدنی می‌روند؛ اما لازم است بدانید ورزش کردن در صورت کمبود کلسیم، نه تنها شرایط را بهتر نمی‌کند، بلکه موجب تشدید دردهای ثابت یا متناوب عضلات خواهد شد.

کمبود کلسیم و ریزش مو

یکی از سوالاتی که بسیاری از افراد از بهترین متخصص پوست در تهران می‌پرسند آن است که کمبود کلسیم چگونه باعث ریزش مو می شود؟ در جواب باید بگوییم مطالعات نشان می‌دهند، کلسیم و ویتامین D3 در روند رشد مو بسیار موثر هستند، از این رو، تامین این دو مواد مغذی در بدن می‌تواند به شما در داشتن موهایی سالم و با رشدی متعادل کمک کند و برعکس، نبود این دو ویتامین، ریزش مو را به دنبال خواهد داشت.

لرزش به علت کاهش کلسیم در بدن

ضعف عضلات و استخوان‌ها تنها به انقباض و یا شل شدن دست و پا ختم نمی‌شود؛ بلکه می‌تواند لرزش دست و پا را به دنبال داشته باشد. این لرزش اغلب متوسط و خفیف بوده، اما ممکن است در صورت کمبود کلسیم شدید، شدت لرزش نیز بیشتر شود.

اختلالات خواب

اختلال در عملکرد عضلات و استخوان‌ها و ضعف بدن به شما احساسی همچون خستگی و بی‌حالی می‌دهد و شما را وادار به خواب می‌کند. حتی در برخی مواقع کلسیم بدن کم بوده و شما گمان می‌کنید بدن نیاز به خواب دارد، در حالی که این مشکل تنها با مصرف مقداری ماده غذایی حاوی کلسیم برطرف خواهد شد.

مشکلات قاعدگی به دلیل کاهش کلسیم در بدن

از جمله علائم کمبود کلسیم در زنان را می‌توان اختلالات پریودی دانست. به طور کلی کلسیم نقش موثری در کنترل هورمون‌های زنانه و تنظیم چرخه قاعدگی دارد. در صورتی که بدن با کمبود کلسیم رو به رو باشد، اغلب با تغییر در شدت و مدت درد و زمان قاعدگی، علائم کمبود کلسیم در بانوان نیز مشاهده خواهند شد.

 پوکی استخوان

در صورتی که طی مدت زمان طولانی به ضعف و ناتوانی عضلات و استخوان‌ها بی‌توجه باشید، پس از مدتی پوکی استخوان را تجربه خواهید کرد. این بیماری می‌تواند احتمال شکستن و آسیب به استخوان‌ها را حتی به دلیل وارد شدن یک ضربه آرام به بدن را افزایش داده و تراکم استخوان را کم کند.

کمبود کلسیم، دلیل تشنج یا صرع 

همانطور که گفته شد، یکی از اصلی‌ترین تاثیرات کلسیم، کنترل سیستم عصبی و تنظیم عملکرد اعصاب است. مطالعات نشان می‌دهند، در صورت کاهش منیزیم، کلسیم و سدیم در بدن، در فعالیت سلول‌های مغزی اختلال ایجاد شده و در نتیجه به تشنج منتهی خواهد شد. البته همیشه علت تشنج و بیماری صرع، کمبود کلسیم نیست و تشخیص این مسئله باید با توجه به تشخیص پزشک باشد.

شکننده شدن دندان ها

کلسیم نقش جدی در سلامت دهان و دندان داشته و اغلب یکی از علائم کمبود کلسیم در بدن، خونریزی لثه، التهاب، افزایش حساسیت دندان‌ها و لثه‌ها و ضعف و شکستگی دندان‌ها است.

افسردگی، از علائم کمبود کلسیم در بدن

تحقیقات متعددی در رابطه با تاثیر علائم کمبود کلسیم بر خلق و خو انجام شده و اثبات شده علل برخی از اختلالات خلقی همچون افسردگی و اضطراب می‌تواند کمبود کلسیم در بدن باشد و حتی در صورتی که این روند ادامه داشته باشد، می‌تواند فرد را با بیماری‌های عصبی همچون پارکینسون، مشکل در صحبت کردن یا بلعیدن، افت فشار خون، بروز پارکینسون، پاپیلما یا تورم صفحه بینایی مواجه کند.

علائم کمبود کلسیم در کودکان

علائم کمبود کلسیم در کودکان کمی متفاوت‌تر از بزرگسالان است و کودکان در صورت مواجهه با کمبود کلسیم در بدن با نشانه‌هایی از جمله موارد زیر رو به رو خواهند شد.

مشکلات دندانی با کمبود کلسیم

کودکی یکی از دوران حساس برای رشد و تقویت دندان‌ها است که کمبود کلسیم در این دوران، کودک را با شکستگی، التهاب و ضعف دندان‌ها و مشکلات لثه رو به رو خواهد کرد.

کاهش رشد استخوان‌ها و ضعف عضلات

رشد استخوان‌ها در دوران کودکی امری با اهمیت است که می‌تواند تقویت و یا ضعف عضلات و استخوان‌ها را به دنبال داشته باشد. دقت داشته باشید در صورتی که تامین کلسیم در دوران کودکی اتفاق نیافتد، امکان شکستگی‌های مکرر، سستی استخوان‌ها، اختلالات در رشد قد و اختلال در حرکت وجود دارد.

مشکلات عصبی و عملکردی

تنظیم سیستم عصبی در دوران کودکی امری ضروری است. در صورتی که با کمبود کلسیم بدن با اختلال سیستم عصبی مواجه شود امکان درگیری با افسردگی، مشکلات روانی و اضطراب وجود دارد.

کمبود کلسیم در کودکان باعث چه بیماری میشود؟

از آنجایی که کمبود کلسیم می‌تواند سلامت عمومی بدن را کاهش داده و سیستم ایمنی بدن را تضعیف کند، بدن را در برابر انواع بیماری‌ها آسیب‌پذیر می‌کند؛ اما شایع‌ترین عارضه ناشی از کمبود این ماده معدنی در بدن را می‌توان افتادن یا شکستن دندان‌ها و یا کاهش چگالی استخوان‌ها دانست.

کمبود کلسیم در بدن باعث چه بیماری هایی میشود؟

عوارض کمبود کلسیم در بدن به میزان کمبود بستگی دارد، اما به طور کلی بیماری‌هایی که در نتیجه کمبود کلسیم بروز می‌کنند را می‌توان به عبارت زیر دانست.

• افتادن دندان‌ها
• کاهش قد و قامت
• مشکلات عضلانی مانند کرامپ عضلات
• استئوپروزیس (کاهش چگالی استخوان)
• اختلالات عصبی شامل اضطراب و افسردگی
• عوارض قلبی مانند ضربان نامنظم قلب و ضعف عضله قلب
• مشکلات گوارشی مانند اسهال یا یبوست و کاهش سیستم ایمنی

راه های پیشگیری از کمبود کلسیم

پیشگیری از درگیری با کمبود کلسیم بسیار راحت‌تر از درمان است. شما می‌توانید برای درمان این کمبود به سراغ موارد زیر بروید:

 ورزش منظم

برای تقویت عضلات و استخوان‌ها و جذب کلسیم بهتر در بدن لازم است ورزش روزانه منظم را در برنامه‌های خود قرار دهید. دقت داشته باشید تا زمانی که کلسیم مورد نیاز بدن تامین نشده، بهتر است از انجام ورزش‌های سنگین و پرفشار، خودداری کنید.

 مصرف روزانه ۴۰۰ تا ۱۲۰۰ میلی گرم کلسیم

هر فرد با توجه به جنسیت و سن خود، در طول روز به مقدار متفاوتی کلسیم نیاز دارید . به طور کلی میزان کلسیم مورد نیاز افراد مختلف می‌تواند بین 400 تا 1200 میلی گرم باشد که می‌تواند از طریق مصرف مواد غذایی حاوی کلسیم و یا مصرف مکمل تامین شود.

 انتخاب منابع غذایی غنی از کلسیم

بهترین روشی که می‌توانید برای تامین نیاز بدن به کلسیم انتخاب کنید، مصرف مواد غذایی حاوی کلسیم است. به طور کلی خوردن مواد غذایی همچون حبوبات، لوبیا، عدس، آجیل و دانه‌ها، پنیر خامه ای، شیر esl، ماست و محصولات لبنی، بادام و تخمه آفتابگردان می‌توانند نیاز بدن به این ویتامین را تامین کنند.

 مصرف ویتامین D

کلسیم همچون بسیاری از مواد معدنی، برای جذب بهتر و سریع‌تر نیاز به ویتامین D دارد. شما می‌توانید با قرارگیری در برابر نور خورشید، مصرف زرده تخم مرغ، محصولات لبنی، شیر غنی شده با ویتامین D، ماهی‌های چرب همچون ماهی سالمون و ساردین، ویتامین دی مورد نیاز بدن را تامین کرده و به بدن کمک کنید کلسیم را با سرعت بیشتری جذب کند.

 کاهش استرس

شاید جالب باشد بدانید، درگیری با استرس و اضطراب می‌تواند سرعت جذب کلسیم را کاهش داده و در نتیجه بدن را با علائم هشدار دهنده کمبود کلسیم رو به رو کند. پس با مدیریت استرس خود، به پیشگیری و درمان کمبود کلسیم کمک کنید.

 کاهش مصرف کافئین و الکل

از دیگر عواملی که شما را با نشانه های کاهش کلسیم در بدن رو به رو خواهند کرد، مصرف الکل و مواد حاوی کافئین است. این مواد می‌توانند میزان جذب کلسیم را کاهش داده و عوارضی را به دنبال داشته باشند.

درمان سریع کمبود کلسیم

اگر از کمبود کلسیم رنج می‌برید، در مرحله اول لازم است به دنبال تغییر سبک زندگی و برنامه غذایی خود باشید. دقت داشته باشید تامین کلسیم در بدن نیاز به زمان دارد و امری تدریجی است، پس صبر شما را می‌طلبد. حال در کنار این تغییرات لازم است از روش‌های زیر هم کمک بگیرید.

رژیم غذایی مناسب برای درمان کمبود کلسیم

اگر کمبود کلسیم شما چندان شدید نیست، بهتر است برای درمان آن از تغییر رژیم غذایی روزانه استفاده کنید. اگر حتی نگاهی به بهترین رژیم های لاغری معروف دنیا بیاندازید، می‌بینید که تمامی این رژیم‌ها از مقدار ویتامین، پروتئین، کلسیم و مواد مغذی کافی برخودار هستند. شما می‌توانید طی مشورت با متخصص تغذیه، بهترین رژیم مناسب خود را دریافت کنید.

مصرف مکمل کلسیم

از آنجایی که با افزایش سن، استخوان‌ها دچار ضعف می‌شوند، اغلب متخصصان توصیه می‌کنند با افزایش سن میزان مصرف کلسیم نیز افزایش پیدا کند و در اغلب مواقع نیز خوردن مکمل را توصیه می‌کنند. به طور کلی در صورتی که از هیپوکلسمی شدید رنج می‌برید، بهتر است با مشورت پزشک، مکمل کلسیم بخورید.

درمان دارویی هیپوکلسمی

برای آنکه بتوانید کمبود کلسیم را درمان کنید، نخست باید با انجام یک آزمایش کلی به این مسئله پی ببرید که علل کمبود کلسیم شما چیست. به عنوان مثال اگر این مشکل به دلیل درگیری با پرکاری یا کم کاری تیروئید است، نخست باید برای درمان این بیماری اقدام کنید. همچنین کمبود ویتامین D را نیز بررسی کنید. ممکن است علت جذب نشدن کلسیم در بدن، عدم وجود ویتامین دی کافی در بدن باشد. حال با توجه به این اطلاعات می‌توان از بهترین دارو برای کمبود کلسیم استفاده کرده و هیپوکلسمی را درمان کنید.

درمان کمبود کلسیم با داروهای گیاهی

به طور کلی منابع گیاهی چندان وجود ندارند که بتوانند کلسیم مورد نیاز بدن را تامین کنند، اما مواد غذایی همچون کنجد، بادام، اسفناج، میوه‌های خشک، نخود، پرتقال، پیاز و سبزی شاهی، به نسبت دیگر گیاهان از کلسیم بیشتری برخوردار هستند. همچنین در کنار این مواد، خوردن دمنوش‌های زیر هم می‌تواند در تامین کلسیم مورد نیاز بدن مفید واقع شود:

• چای سبز
• گیاه نسترن کوهی
• نعناع
• گزنه

درمان کمبود کلسیم در طب سنتی

کمبود کلسیم را چگونه جبران کنیم؟ تغییر سبک غذایی و کمک گرفتن از بهترین دکتر طب سنتی در تهران، در درمان کمبود کلسیم در بدن بسیار کمک کننده هستند. اولین قدم در پیروی از یک رژیم مناسب تامین کلسیم، خودداری از مصرف مواد غذایی شیرین همچون نوشابه، شکر و قند و در مرحله بعد، قرار دادن غذایی همچون سویق گندم، خوراک کشک بادمجان، خوراک کالجوش، خوراک حریره بادام، خوراک فرنی، آش دوغ و ترکیب ارده و شیره انگور در وعده صبحانه روزانه است.

نکاتی مهم برای جذب کلسیم بیشتر

شاید عجیب به نظر برسد که کلسیم یکی از فراوان‌ترین مواد مغذی در مواد غذایی و در بدن انسان است که تامین آن در بدن بسیار آسان بوده و می‌توان تنها با رعایت چند نکته ساده، میزان جذب کلسیم را در بدن افزایش داده و در نهایت نیاز بدن را تامین کرد. نکاتی همچون:

نمک کم بخورید

مواد غذایی حاوی نمک و سدیم فراوان موجب افزایش دفع کلسیم شده و در نهایت خوردن نمک موجب بروز علائم کمبود کلسیم خواهد شد.

در مصرف لبنیات زیاده روی نکنید

می‌توان پیش‌بینی کرد که تا حرف از تامین کلسیم در بدن شد، به مصرف لبنیات فکر کردید و شما نیز همچون بسیاری افراد، تنها راه تامین نیاز بدن به این ماده مغذی را خوردن لبنیات دانستید؛ اما اینگونه نیست. دقت داشته باشید خوردن لبنیات همیشه جوابگو نیست و نمی‌تواند موثر باشد؛ به ویژه زمانی که به سراغ لبنیات حاوی لاکتوز فراوان بروید. لاکتوز فراوان جلوی جذب کلسیم را گرفته و در نتیجه میزان کلسیم را در بدن کاهش می‌دهد. همچنین بهتر است به جای لبنیات پرچرب برای درمان کمبود کلسیم، به سراغ لبنیات کم چرب بروید. به طور کلی لبنیات کم چرب به نسبت لبنیات پرچرب از کلسیم بیشتری برخودار هستند.

ویتامین D کافی دریافت کنید

زمانی که ویتامین دی و کلسیم در کنار هم قرار می‌گیرند، تعادل کلسیم را در بدن برقرار می‌کنند. در صورتی که ویتامین دی در بدن به میزان کافی وجود داشته باشد، موجب افزایش پروتئین حامل در روده می‌شود. این پروتئین به کلسیم متصل شده و در نهایت موجب افزایش جذب کلسیم در بدن خواهد شد. در صورتی که ویتامین D به میزان کافی وارد بدن نشود، کلسیم کمتری جذب بدن شده و در نهایت احتمال درگیری با نرمی استخوان افزایش پیدا می‌کند.

مکمل کلسیم مصرف کنید

اگر میزان مصرف مواد غذایی حاوی کلسیم شما در طول روز کم است و کلسیم کافی در طول روز تامین نمی‌شود، می‌توانید بعد از مشورت با بهترین متخصص تغذیه در تهران، از مکمل کلسیم استفاده کنید.

بیش از اندازه فیبر نخورید

درست است که همواره توصیه می‌شود فیبر بخورید و برای بهتر شدن عملکرد روده، میزان مصرف فیبر را افزایش دهید، اما حتی مصرف بیش از اندازه این ماده مغذی هم می‌تواند مضر باشد. وجود بیش از اندازه فیبر در بدن نه تنها از جذب کلسیم، بلکه از جذب مواد مغذی و ویتامین‌های ضروری نیز جلوگیری خواهد کرد. این مسئله موجب کمبود ویتامین و عدم تقویت استخوان‌ها شده و به مرور زمان، پوکی استخوان را به دنبال خواهد داشت.

مواد غذایی حاوی اگزالات را به اندازه مصرف کنید

به همان میزان که مصرف مواد غذایی حاوی اگزالات افزایش پیدا کند، جذب کلسیم کاهش پیدا خواهد کرد و کمبود کلسیم بروز می‌کند؛ از این رو لازم است مصرف مواد غذایی همچون چغندر، برگ چغندر، بادام، بادام ‏زمینی، ریواس، اسفناج، کاکائو، کلم، چای، آلو و توت‏‌ها که دارای اگزالات فراوان هستند را کنترل کنید.

دانه ها و مواد غذایی حاوی کلسیم مصرف کنید

بهتر است برای جلوگیری از کمبود کلسیم در بدن، دانه‌های حاوی کلسیم را شناخته و آنها را در برنامه روزانه خود قرار دهید؛ دانه‌هایی همچون خشخاش، کنجد و دانه چیا.

از خوردن غذاهای چرب پرهیز کنید

همانطور که گفته شد، اغلب لبنیات حاوی چربی فراوان از کلسیم کمتری برخوردار هستند و به طور کلی به هر میزان که چربی لبنیات کمتر می‌شود، میزان کلسیم آنها نیز افزایش پیدا می‌کند. از سوی دیگر ورود کلسیم و چربی به صورت همزمان به روده، می‌تواند میزان جذب کلسیم را کاهش دهد.

آیا کمبود کلسیم باعث پا درد می شود؟

بله؛ یکی از علل پا درد می‌تواند کمبود کلسیم باشد. همانطور که بیان شد، کمبود این ماده مغذی ضعف عضلات و استخوان‌ها را به دنبال داشته و در نهایت موجب پا درد خواهد شد.

آیا كم خونی از عوارض کمبود کلسیم خون به حساب می آید؟

در جواب این سوال باید گفت، به طور مستقیم خیر؛ کمبود کلسیم به طور مستقیم منجر به کم خونی نخواهد شد. کمبود کلسیم می‌تواند موجب اختلالات تیروئیدی، کمبود ویتامین D و بیماری‌های کلیوی شده و از این طریق کم خونی را به دنبال داشته باشد.

چگونه کلسیم خون را کاهش دهیم؟

از آنجایی که افزایش کلسیم در خون نیز ممکن است با عوارضی همراه باشد، در برخی مواقع لازم است اقداماتی برای کاهش کلسیم انجام شود. برای آنکه بتوانید میزان کلسیم را در مدیریت کنید، لازم است در مرحله اول به پزشک مراجعه کرده و میزان کلسیم بدن اندازه گرفته شود و با توجه به حجم کلسیم اضافه، در برنامه غذایی روزانه و میزان مصرف مکمل تغییراتی ایجاد شود و حتی در صورت نیاز، به سراغ داروهایی رفت که کلسیم را در خون کاهش می‌دهند.

برای درمان فوری کمبود کلسیم چه بخوریم؟

در جواب این سوال که بهترین منابع غذایی کلسیم کدامند باید گفت، خوراکی‌های زیر به دلیل داشتن کلسیم فراوان، منابع کلسیم خوبی هستند:

• ساردین و ماهی سالمون
• پروتئین آب پنیر
• لوبیا و عدس
• دانه ها
• بادام ها

سخن آخر

در این مقاله تلاش کردیم به طور کامل در رابطه با علائم کمبود کلسیم صحبت کرده و نحوه تامین کلسیم مورد نیاز بدن را به شما معرفی کنیم. در صورتی که همچنان مسئله‌ای ذهن شما را به خود درگیر کرده، می‌توانید سوالتان را در قسمت دیدگاه‌ها با ما در میان گذاشته و یا طی تماس با کارشناسان مجموعه دکتر گویا و دریافت مشاوره رایگان، به پاسخ سوال خود برسید.