تفاوت رژیم وگان و گیاه خواری (وجترین) چیست؟

به طور قطع همه ما تاکنون نام رژیم‌هایی همچون وگان و وجترین را شنیده‌ایم؛ اما شاید برخی از ما گمان می‌کردیم هر دو این رژیم‌ها یکسان بوده و تفاوتی با هم ندارند، درحالی که اینگونه نیست. تفاوت وگان و وجترین کاملا محسوس بوده و رژیم غذایی وگان در مقایسه با رژیم وجترین بسیار سختگیرانه بوده و از باید و نباید‌های بیشتری برخوردار است. از آنجایی که پیروی از این نوع رژیم‌ها به دوره‌های زمانی بسیار دور باز می‌گردد و امروزه نیز طرفداران زیادی دارد، در این مقاله قصد داریم از دیدگاه بهترین دکتر تغذیه در تهران فرق وگان و وجترین چیست را بررسی کنیم. با ما همراه باشید.

تفاوت رژیم وگان و وجترین

این دو رژیم غذایی که هر دو در لیست رژیم‌های گیاهخواری قرار می‌گیرند، تفاوت‌های فاحشی با یکدیگر دارند که مهم ترین تفاوت وگان و وجترین اغلب شامل موارد زیر می‌شود:

• امروزه رژیم غذایی گیاهی و وگان به عنوان یک سبک زندگی شناخته می‌شود، اما وجترین تنها یک برنامه تغذیه به شمار می‌آید.
• رواج رژیم وجترین به 600 تا 700 سال قبل از میلاد برمی‌گیرد، اما وگان رژیم سبک زندگی جدید بوده از قرن بیستم طرفداران بیشتری پیدا کرده است.
• وجترین‌ها علاوه بر غذاهای گیاهی از فرآورده‌های حیوانی همچون لبنیات نیز استفاده می‌کنند، اما وگان‌ها هر نوع گوشت و فرآورده‌های حیوانی را کنار می‌گذارند.
• گیاهخوران وجترین با استفاده از لباس‌ها و مواد آزمایش شده بر روی حیوانات مشکلی ندارند، اما وگانیسم‌ها هرگونه لباس و یا موارد آزمایش شده بر روی حیوانات را ظلم به حیوانات دانسته و از آنها استفاده نمی‌کنند.

برای آنکه این مسئله برایتان روشن‌تر شود بهتر است به طور جداگانه هر دو این رژیم‌ها را بشناسید.

رژیم گیاهخواری (وجترین) چیست؟

در جواب این سوال که وجترین چیست باید گفت، از سوی انجمن گیاهخواران برای رژیم گیاهخواری یا همان وجترین تعریف دقیقی بیان شده است. رژیم گیاهخواری شامل رژیمی سرشار از مصرف گیاهان، آجیل، دانه‌ها، میوه‌ها، غلات، حبوبات و حتی فرآورده‌های حیوانی می‌شود. البته همه گیاهخواران از تمامی فرآورده‌های حیوانی استفاده نکرده و با توجه به این مسئله، وجترین‌ها خود به 4 دسته تقسیم می‌شوند:

• نیمه گیاهخواری: در این رژیم، افراد مصرف گوشت حیوانات را به کمترین میزان می‌رسانند، اما به طور کامل رژیم را رعایت نمی‌کنند.
• پسکترینیسم: برخی از گیاهخواران به طور کامل از خوردن گوشت گاو، گوسفند، مرغ و تخم مرغ اجتناب می‌کنند، اما با خوردن محصولات دریایی مشکلی ندارند.
• تخم گیاهخواری: دسته‌ای از گیاهخواران نیز وجود دارند که به جز تخم مرغ، به سراغ هیچ فرآورده و گوشت حیوانی نمی‌روند.
• لاکتو تخم گیاهخواری: این وجترین‌ها از گوشت حیوانات تغذیه نمی‌کنند، اما فراورده‌های حیوانی همچون تخم مرغ و لبنیات را مصرف می‌کنند.
• لاکتو: این دسته از افراد لبنیات مصرف کرده، اما به سراغ دیگر فرآورده‌ها همچون تخم مرغ و گوشت حیوانات نمی‌روند.
• پولوترینیسم: در رژیم پولوترینیسم، از گوشت مرغ و یا پرندگان اهلی تغذیه می‌شود؛ اما مصرف گوشت قرمز و آبزیان ممنوع است.
• پولوپسکترینیسم: این افراد مصرف هر گونه فرآورده گوشتی و گوشت حیوانات به جز گوشت قرمز را کنار می‌گذارند.
• خام گیاهخواری: این دسته از افراد همان وگان‌ها هستند که در قسمت‌های قبل به تفاوت وگان و وجترین اشاره کردیم.

رژیم وگان چیست؟

در مقاله «رژیم وگان نی نی سایت» گفته می‌شود، اغلب افرادی که از رژیم وگان پیروی می‌کنند، آن را تنها یک رژیم غذایی نمی‌دانند، بلکه معتقدند، وگان یک سبک زندگی است. این افراد کشتار و یا استفاده از فرآورده‌های حیوانی را نوعی ظلم به طبیعت و حیوانات می‌دانند و معتقدند هیچ حیوانی نباید برای برطرف کردن نیاز غذایی ما بمیرد.

این افراد نه تنها همچون وجترین‎‌ها از گوشت حیوانات استفاده نمی‌کنند؛ بلکه در لیست غذاهای وگان، مصرف فرآورده‌های حیوانی همچون لبنیات، تخم مرغ و حتی ژلاتین، کازئین، عسل و کشک را نیز قرار نمی‌دهند. وگان‌ها اغلب به جنبه اخلاقی این نوع رژیم توجه می‌کنند و مخالف دست بردن در کار طبیعت هستند؛ به اینگونه که حتی از لباس‌های تولید شده از پوست و پشم حیوانات نیز استفاده نمی‌کنند و این ویژگی‌ها در وگان های معروف ایران نیز دیده می‌شود.

آیا رژیم وگان و وجترین برای سلامتی مفید است؟

شاید جالب باشد بدانید طبق مطالعات انجام شده در این حوزه، برخلاف تصور بسیاری از افراد، نه تنها این دو رژیم سلامت بدن را در خطر نخواهند انداخت، بلکه تاثیر زیادی در کاهش کلسترول، فشار خون، دیابت نوع 2 و لاغری دارند و منظور ما از فرق وگان و وجترین، اشاره به رژیم غذایی بهتر نیست. آزمایش در این حوزه بر روی 49 فرد بزرگسال که از اضافه وزن رنج می‌بردند انجام شد و نتیجه بعد از گذشت 6 تا 12 ماه، بسیار قابل توجه بود.

نتایج نشان می‌دهند افرادی که از این رژیم پیروی کردند، بعد از گذشت 6 تا 12 ماه، کاهش سطح کلسترول، فشار خون، دیابت نوع 2 و شاخص توده بدنی را تجربه کرده‌اند. طی این مدت میزان کالری مصرفی اندازه گیری شده و در نهایت تاثیر رژیم وگان و وجترین بر افراد بررسی شد. مطالعات متعدد دیگری در این زمینه انجام شده و نشان داده، رژیم وجترین برای سلامت قلب و عروق مفید است. همچنین در سال 2016 به این نکته پی برده شد که ساکنان جنوبی آمریکا و آسیا که اغلب از رژیم‌های گیاهخواری پیروی می‌کنند، کمتر از دیگر مردم دنیا در معرض اضافه وزن قرار می‌گیرند.

کدام رژیم غذایی (وگان یا وجترین) برای بدن مناسب تر است؟

هر دو این رژیم‌های غذایی برای بدن مفید بوده و به سلامت بدن کمک می‌کنند. شاید حالا با دانستن تفاوت وگان و وجترین، از نظر شما رژیم وجترین به دلیل داشتن پروتئین و کلسیم بیشتر، مفیدتر باشد، اما باید گفت در صورت پیروی کامل از رژیم وگان، او نیز می‌تواند به اندازه وجترین برای بدن مفید واقع شود.

البته بسیاری از افراد به دلیل علاقه زیادی که به فرآورده‌های گوشتی دارند، نخست در زمان شروع رژیم‌های گیاهخواری دچار سختی زیادی می‌شوند، اما این معنای ضعف بدن و مضر بودن این رژیم‌ها نیست. در این مواقع اغلب پیشنهاد می‌شود نخست رژیم وجترین را بکار گرفته و به مرور به سمت وگان رفت.

رژیم وگان سالم تر است یا وجترین؟

بسیاری از افرادی که به فکر گیاهخواری هستند، در انتخاب بین وجترین و وگان دو دل مانده‌اند و با آنکه تفاوت وگان و وجترین را می‌دانند، نمی‌دانند کدام یک موثرتر و سالم‌تر است. در جواب این سوال که کدام رژیم را انتخاب کنیم باید گفت، انتخاب میان این دو رژیم بستگی به نیاز و شرایط بدنی دارد. همانطور که گفته شد بخشی از مواد غذایی رژیم وجترین در رژیم وگان جای نمی‌گیرد و در نتیجه افرادی که از رژیم وگان پیروی می‌کنند به اندازه کافی ویتامین، پروتئین و مواد معدنی دریافت نمی‌کنند.

به همین خاطر، اغلب افراد پیروی از رژیم وجترین را بهتر و سالم‌تر می‌دانند. البته باید گفته شود مواد غذایی موجود در رژیم وجترین به دلیل آنکه از کلسترول بالایی برخوردار هستند، برای افراد دارای اضافه وزن توصیه نمی‌شود. در نتیجه رژیم گیاهخواری مناسب، باید با توجه به شرایط جسمانی و زیر نظر متخصص تغذیه انتخاب شود.

فواید رژیم وگان و وجترین برای بدن

به نقل از researchgate، از اصلی‌ترین مزایای رژیم های گیاهخواری و وگان، ورود مقدار زیادی آنتی‌اکسیدان، فیبر، مواد فیتوشیمی و فولیک اسید به بدن است که این مواد می‌توانند برای سلامت بدن بسیار مفید باشند و اتفاقات مثبتی همچون موارد زیر را رقم بزنند:

• شادابی پوست
• تنظیم فشار خون
• حفظ سلامت کلیه‌ها
• تنظیم و کنترل کلسترول
• عدم درگیری با بیماری‌های قلبی
• کاهش احتمال ابتلا به دیابت نوع دوم
• کاهش ریسک ابتلا به بیماری‌های سرطانی
• تأمین ویتامین‌های A ،E و C در بدن

البته لازم است گفته شود اگر به گیاهخواری روی آورده‌اید، برنامه غذایی شما باید کاملا مرتب باشد و اگر غذاهای به خصوصی را از برنامه غذایی خود حذف کنید، بدن با کمبود دسته به خصوصی از ویتامین‌ها رو به رو خواهد شد.

چرا رژیم غذایی وجترین نسبت به وگان برتری دارد؟

در بیان تفاوت وگان و وجترین، به طور دقیق نمی‌توان گفت وجترین نسبت به وگان برتری دارد، اما از آنجایی که افراد در پیروی از رژیم وجترین از محدودیت در استفاده از لباس با پشم حیوانات، مصرف برخی از گوشت حیوانات و فرآورده‌های حیوانی محدودیت کمتری دارند، این رژیم آسان‌تر است. این نکته اهمیت دارد که به طور کلی،  طرفداران رژیم وگان، سبک زندگی خود را بر پایه عقاید خود شکل می‌دهند، اما رژیم وجترین تنها سبک غذایی فرد را مدیریت می‌کند.

تفاوت وگان و وجترین از نظر کاهش وزن

به طور کلی هر دو این سبک‌های غذایی برای لاغری و کاهش وزن موثر خواهند بود و شاید جالب باشد بدانید رژیم گیاهخواری در لیست انواع رژیم های لاغری مشهور دنیا، دهمین رتبه را دارد و تاثیر آن بر همگان ثابت شده است. این رژیم‌ها هر دو به تجزیه چربی‌ها کمک کرده و در صورتی که به درستی بکار گرفته شوند، موجب کاهش وزن اصولی خواهند شد.

اما اگر بخواهیم از تاثیر بیشتر یکی از این رژیم‌ها بگوییم باید گفت، میزان دریافت مواد مقوی در رژیم وجترین بیشتر بوده و از این رو احتمال مواجهه با کمبود مواد معدنی در بدن کمتر است؛ اما وگان رژیم سختگیرانه‌تری بوده و از این رو تاثیر آن در لاغری نیز زودتر خود را نشان خواهد داد، البته در صورتی که قوانین و اصول این رژیم به خوبی رعایت شود.

فرق رژیم وگان و وجترین از نظر کمبود مواد مغذی

طبیعتا بدن برای حفظ و بهبود سلامت خود به ریز مغذی‌ها نیاز داشته و این مواد مغذی باید از طریق مصرف مواد غذایی روزانه برطرف شود و در غیر این صورت باید به سراغ انواع مکمل‌ها رفت. از آنجایی که در رژیم وجترین، مصرف مواد لبنی، تخم مرغ و فرآورده‌های حیوانی آزاد است، بدن راحت‌تر ریز مغذی‌های مورد نیاز خود را به دست خواهد آورد؛ اما راه تامین مواد مغذی در رژیم وگان سخت‌تر است.

تفاوت رژیم وگان و وجترین از نظر حفظ سلامت بدن

حال که تضاد میان رژیم وگان و وجترین را شناختید، می‌توان گفت هر دو این رژیم‌های غذایی اگر به درستی رعایت شوند، سلامت بدن را تهدید نمی‌کنند و چه بسا موجب حفظ سلامت بدن نیز خواهند شد. اما به هر حال، این دو هر کدام همچون دیگر رژیم‌های غذایی از معایبی نیز برخوردار هستند. به عنوان مثال در رژیم وجترین به دلیل تامین نیاز بدن به کلسیم، ویتامین D و فسفر از طریق مصرف لبنیات و تخم مرغ، فرد با کمبود مواد مغذی مواجه نخواهد شد.

اما در رژیم وگان از آنجایی که این مواد مورد استفاده قرار نمی‌گیرند و حتی اسیدهای چرب امگا 3 از طریق مواد گیاهی تامین نمی‌شود، میزان کلسترل بدن کاهش پیدا کرده و می‌توان از آن برای نمونه رژیم گیاهخواری برای لاغری استفاده کرد؛ البته در صورتی که مصرف مکمل و پیروی دقیق از برنامه غذایی فراموش نشود.

مصرف مکمل در رژیم وگان و وجترین الزامی است؟

همواره هیچ الزامی برای مصرف مکمل در رژیم وگان و وجترین مطرح نشده، پس لزومی برای مصرف مکمل در رژیم وگان و وجترین وجود ندارد؛ اما از آنجایی که میزان ویتامین و مواد دریافتی در این دو سبک غذایی بسیار کم است، اغلب متخصص تغذیه مصرف مکمل‌هایی همچون کلسیم، منیزیم، اسیدهای چرب امگا 3 و… را به ویژه در رژیم وگان توصیه می‌کند. دقت داشته باشید این مکمل‌ها باید زیر نظر متخصص مصرف شده و دوز و تعداد دفعات مصرفی نیز توسط پزشک تعیین شود.

نمونه رژیم فرق وگان و وجترین

برای آنکه بهتر تفاوت میان وگان و وجترین را درک کنید، در ادامه به یک نمونه از این رژیم‌های غذایی اشاره خواهیم کرد.

نمونه رژیم وگان

• صبحانه: 2 نان تست سبوس دار با یک قاشق مرباخوری کره فندق، یک چهارم لیوان موز و یا توت سیاه
• میان وعده صبح: سه چهارم لیوان باقالی پخته با نمک
• ناهار: 1 تست لوبیا فرنگی در کنار آووکادو
• میان وعده عصر: یک عدد آلوی کوچک
• شام: سیب زمینی، کاهو، ذرت و لوبیا

نمونه رژیم وجترین

• صبحانه: کره بادام زمینی، جو دو سر پرک با سیب و دارچین
• میان وعده صبحانه: چند عدد بادام
• ناهار: نصف فنجان توت فرنگی، سالاد تخم مرغ با یک تکه تست سبوس‎دار، هویج و هوموس
• میان وعده عصر: یک تکه کوچک شکلات تلخ
• شام: ماکارونی سبوس‌دار با سس بادمجان و پارمزان و لوبیا سبز

نظر دکتر گویا در مورد تفاوت وگان و وجترین

از نظر کارشناسان مجموعه دکتر گویا، رژیم وگان و وجترین با وجود داشتن تفاوت‌های محسوس و فاحشی که با یکدیگر دارند، باز هم برای پیروی از هر کدام از آنها، نیاز به دانستن اطلاعات بیشتری است. پیروی از این رژیم‌ها باید زیر نظر متخصص صورت گرفته و برنامه غذایی شما با توجه به وضعیت جسمانی و اقلیم تنظیم شود.

به عنوان مثال، از آنجایی که بیشتر غذاهای ما ایرانی‌ها متشکل از انواع گوشت و فراورده‌های گوشتی است، احتمالا نخست، پیروی از این رژیم‌ها کمی سخت است. به همین خاطر پیشنهاد می‌شود قبل از هرگونه اقدام، حتما با یک متخصص مشورت کنید و گول انواع رژیم وگان رایگان را نخورید.

سخن پایانی

در این مقاله تلاش کردیم به طور کامل در رابطه با فرق بین وگان و وجترین صحبت کرده و به شناخت و تفاوت های بین وگان و گیاهخواری (وجترین) بپردازیم. در صورتی که سوالی در این حوزه دارید می‌توانید در قسمت دیدگاه‌ها با ما در میان گذاشته و یا با کارشناسان ما در مجموعه دکتر گویا تماس گرفته و طی مشاوره رایگان، پاسخ سوال خود را دریافت کنید.